Drie manieren om je wereld te transformeren

4 mei - dag 124

Martin Luther King Junior (1929–1968) leefde en is gestorven voor de transformatie van de samenleving. In 1964 ontving hij als jongste ooit de Nobelprijs voor de Vrede voor zijn werk om een einde te maken aan sociale segregatie en rassendiscriminatie.

Hij vertelde op een indrukwekkende en gedenkwaardige manier over zijn droom dat hij, op een dag, zou wonen in een land waar zijn kinderen 'niet zouden worden beoordeeld op hun huidskleur, maar op hun karakter'.

Hij droomde van een getransformeerde wereld, waarin iedereen elkaar bij de hand zou nemen en zou zeggen: 'Eindelijk vrij!' Goddank, we zijn eindelijk vrij!'

Martin Luther King Junior was een volgeling van Jezus. Hij wijdde zijn leven aan het koninkrijk van God. Het koninkrijk van God gaat niet alleen over de persoonlijke bekering van mensen. Dat is uiteraard wel belangrijk, maar het gaat ook om de transformatie van de samenleving.

1. Wees je land tot zegen

Jouw leven kan van grote betekenis zijn, niet alleen voor je eigen gezin en je buurt, maar ook voor je woonplaats en zelfs voor het hele land waar je woont.

De schrijver van Spreuken laat zien dat onze manier van leven als persoon niet alleen gevolgen heeft voor onszelf, maar ook voor de wereld om ons heen, ten goede of ten kwade.

Aan de ene kant, 'Als het rechtvaardigen goed gaat, is heel de stad verheugd' (v.10a, NBV). En 'Door de zegen van de oprechten wordt een stad verheven' (v.11a). Aan de andere kant, '... door de mond van goddelozen wordt ze met de grond gelijkgemaakt' (v.11b). En 'Door gebrek aan visie gaat het volk ten onder' (v.14a, NBV).

Hoe moet je dan leven? Beledig andere mensen niet, maar beheers jezelf en zeg niets (v.12, BGT). Roddel niet, maar wees betrouwbaar en houd dingen voor je (v.13, WV).

We hebben allemaal wijze, vrome mensen nodig die ons goede raad kunnen geven: 'Een volk dat geen goede leiders heeft, wordt verslagen, maar een volk met veel raadgevers wordt gered' (v.14, BGT). Als je wijze raadgevers hebt, moet je ze vaak om raad vragen. Als je ze niet hebt, mag je God vragen om ze op je pad te brengen.

Wees zachtaardig, vriendelijk (v.17, HB) en zaai gerechtigheid (v.18). Als je op die manier leeft, heeft dit invloed op de wereld om je heen.

2. Breek allerlei scheidsmuren af

Iedere kerk moet openstaan voor iedereen, omdat Gods liefde is bedoeld voor iedereen. De kerk moet bekendstaan om haar liefde. We moeten alle mensen met open armen ontvangen, ongeacht geslacht, ras of leefstijl. Jezus is gekomen om alle scheidsmuren in onze maatschappij af te breken.

Jezus kreeg steeds meer bekendheid. 'De farizeeën hoorden dat Jezus steeds meer volgelingen kreeg, en meer mensen doopte dan Johannes' (vv.1-2, BGT).

Jezus gaf niet om roem of rivaliteit en het ging Hem niet om een wedstrijd: 'Toen nu de Heere [dit] merkte (...) verliet Hij Judea en vertrok Hij weer naar Galilea' (v.1-3). Hij vond het belangrijk om een enkele Samaritaanse vrouw te helpen. Hij neemt uitgebreid de tijd om haar te helpen. Moeder Theresa heeft gezegd: 'Maak je geen zorgen over aantallen. Help één persoon tegelijk, en begin met iemand die het dichtst bij je is.'

In deze ontmoeting laat Jezus zien dat het doorbreken van scheidsmuren een van de manieren om de samenleving te transformeren.

Maak een einde aan de strijd tussen de seksen
Jezus had in het openbaar een langdurig gesprek met een vrouw. Dit druiste regelrecht in tegen de toenmalige mores. Van strenge rabbi's mocht een rabbi een vrouw niet eens groeten in het openbaar, laat staan een langdurig gesprek met haar voeren. Toen de leerlingen terugkwamen, ‘verwonderden [zij] zich dat Hij met een vrouw sprak’ (v.27).

John Stott schrijft: 'Zonder enige drukte of ruchtbaarheid maakte Jezus een eind aan de vloek van de zondeval, gaf Hij de vrouw haar gedeeltelijk verloren aanzien terug en heroverde de zegen van de gelijkheid van de seksen voor zijn nieuwe koninkrijk, zoals die oorspronkelijk was bedoeld bij de schepping.'

Het is niet de bedoeling dat de seksen met elkaar wedijveren. Paus Benedictus XVI heeft gezegd: 'In Christus kunnen de rivaliteit, vijandigheid en het geweld die de relatie tussen mannen en vrouwen hebben verstoord, worden overwonnen en ze zijn overwonnen.'
Maak een einde aan racisme, discriminatie en apartheid
De scheiding tussen Joden en Samaritanen was al lang geleden ontstaan. De Samaritanen waren een machteloze minderheid die werd onderdrukt en geminacht. Johannes legt uit dat Joden in die tijd helemaal niets met de Samaritanen te maken wilden hebben (v.9).

Jezus is heel duidelijk over de waarheid: 'de zaligheid is uit de Joden' (v.22b). Toch spreekt Hij deze Samaritaanse vrouw aan. En hiermee heft Hij de vloek op van rassendiscriminatie en apartheid. Als we de samenleving willen transformeren, moeten we de scheidsmuren tussen mensen van verschillende rassen en etnische afkomst afbreken.
Maak een einde aan de klassenstrijd en de sociale scheidslijnen
God houdt van jou, wat je ook hebt gedaan in je leven en ongeacht je leefwijze. Godzijdank houdt Hij van mensen met tekortkomingen.

Door haar om water te vragen, laat Jezus zien hoe we gewonde en gebroken mensen kunnen benaderen; niet door uit de hoogte te doen, maar nederig, als een bedelaar.

Deze vrouw was een sociale paria. Ze heeft een geschiedenis van stukgelopen relaties, afwijzing en bespotting door haar eigen volk, en komt helemaal alleen water halen op het heetst van de dag.

Jezus sprak niet alleen met een Samaritaanse vrouw, Hij sprak met een 'zondares'. Deze vrouw had een losbandig leven geleid. 'want vijf mannen hebt u gehad, en die u nu hebt, is uw man niet' (v.18). Ze is verschillende keren gescheiden en leeft nu met een man met wie ze niet getrouwd is. Jezus verbloemt de waarheid niet, maar Hij veroordeelt of wijst de Samaritaanse vrouw ook niet af vanwege haar leefwijze of haar sociale positie (vergelijk Markus 2:17; Johannes 8:10-11).

Religieuze mensen gingen niet om met 'zondaars'. Met zijn gesprek met deze overspelige vrouw doorbreekt Jezus nog een scheidslijn. Zijn liefde reikt uit naar alle bevolkingslagen, en Hij trekt zich niets aan van de scheidslijnen tussen klassen, leefwijzen en sociale posities.

Uiteindelijk kan alleen de Heilige Geest de transformatie van de samenleving teweegbrengen. De Heilige Geest brengt eenheid en breekt de scheidsmuren af tussen de seksen, rassen en sociale klassen. Mensen in wie de Heilige Geest zijn intrek heeft genomen zouden vooraan moeten staan in de strijd voor gelijkheid van seksen, rassen en sociale klassen.

Jezus' gesprek met deze vrouw had alles te maken met de Heilige Geest. Ze heeft geen preek nodig, ze heeft levend water nodig. Hij zegt tegen haar: ‘Ieder die van dit water drinkt, zal weer dorst krijgen, maar wie drinkt van het water dat Ik hem zal geven, zal in eeuwigheid geen dorst meer krijgen. Maar het water dat Ik hem zal geven, zal in hem een bron worden van water dat opwelt tot in het eeuwige leven.' (vv.13-14).

Jezus is gekomen om onze dorst naar acceptatie, verbondenheid en zingeving te lessen. Het leven dat we krijgen is het leven dat we geven. We worden een bron van leven voor andere mensen.

De transformatie van de samenleving begint met de Heilige Geest, die ons eigen leven radicaal verandert. Het begint met het drinken van het water des levens dat Jezus geeft aan iedereen die in Hem gelooft. Als de Heilige Geest zijn intrek in je neemt, wordt Hij een blijvende bron waaruit water opwelt, je hele leven lang en tot in eeuwigheid.

Jij wordt radicaal veranderd door de Heilige Geest en door je persoonlijke band met God. Het woord dat hier wordt gebruikt voor 'aanbidden' betekent 'neerknielen om dicht bij elkaar te zijn in een hechte, liefdevolle band'. We 'moeten Hem aanbidden in geest en waarheid' (v.24).

3. Smeek God om goed leiderschap

We leven in een chaotische wereld vol wanorde, die in bepaalde opzichten veel lijkt op de wereld die in het boek Richteren wordt beschreven.

Als je het boek Richteren begint te lezen is dit best schokkend. Het boek staat bol van geweld, verkrachting, massamoord, wreedheden, bedrog en bandeloosheid. We zien dat het de mensen niet lukte om de afgoderij en zonde te bedwingen toen ze zich in het Beloofde Land vestigden. Ondanks Gods waarschuwingen sloten ze een verbond met de volken om hen heen over hun religieuze en ethische gebruiken (2:1-2). Die volken werden toen ‘tot prikkels in [hun] zijden (..) en tot een valstrik [voor hen]' (v.3).

God vraagt je onverbiddelijk alle slechte dingen uit je leven te bannen. God wil niet dat wij compromissen sluiten. Hij wil dat je alles uit je leven bant waarvan je weet dat het verkeerd is, dat je radicaal en vastberaden afstand neemt van deze dingen.

Het volk bevond zich in een vicieuze cirkel van ongehoorzaamheid, onderdrukking door hun vijanden en dan God smeken om hulp.

God stuurde richters (leiders) in antwoord op hun hulpgeroep. Hij wees allerlei onwaarschijnlijke mensen aan als leider; heel bemoedigend voor ons allemaal. Met de kracht van de Heilige Geest bevrijdden deze leiders het volk en transformeerden hun wereld.