De nacht met een mug

14 augustus - dag 226

De geschiedenis wordt voor een groot deel bepaald door invloed. Leiderschap heeft te maken met invloed. Iedereen heeft invloed op andere mensen. Daarom is iedereen in een bepaald opzicht een leider. Volgens sociologen heeft zelfs de meest introverte persoon tijdens zijn of haar leven invloed op het leven van 10.000 anderen. We hebben allemaal op allerlei verschillende manieren invloed op elkaar; van wat we eten bij de lunch en welke films we kijken tot belangrijker zaken als waarheid en ethiek.

Mijn leven is beïnvloed door heel veel mensen: mijn ouders, leraren, vrienden en familie. Zo heb ik zelf ook invloed gehad op anderen met mijn woorden en daden, soms ten goede, soms ten kwade.

Een Afrikaans spreekwoord luidt: 'Als je denkt dat je te klein bent om iets te betekenen, dan heb je nog nooit de nacht doorgebracht met een mug.' De mug betekent iets op een irritante manier, maar het principe is hetzelfde. Eén mens kan een einde maken aan groot onrecht. Eén mens kan de waarheid een stem geven. De vriendelijkheid van één mens kan een leven redden. Ieder mens doet ertoe.

Hoe maak je je invloed zo groot mogelijk en gebruik je die invloed ten goede?

Ten gunste van iedereen

God koos Israël. Hij zegende het volk Israël op een bijzondere manier. Het was niet zijn bedoeling dat zij verwaand zouden worden en zich beter zouden voelen dan anderen. Het was zijn bedoeling dat zij de hele wereld tot zegen zouden zijn (Genesis 12:3). Ze werden gezegend om tot zegen te zijn. Ze werden geroepen om hun invloed te gebruiken ten gunste van alle volken.

Nu heeft God ons, de kerk, gekozen om alle mensen tot zegen te zijn. Jij bent gezegend om tot zegen te zijn.

Deze psalm is bedoeld voor meer volken. De psalm verkondigt de wonderen en zegeningen van God voor iedereen. Het is je roeping om te zegenen door:

Aanbidding
We lezen dat aanbidding creatief en vernieuwend zou moeten zijn: 'Zing voor de HEERE een nieuw lied' (Psalm 96:1).

Getuigenis
'Vertel aan alle volken, elke dag:
'De Heer bevrijdt ons.
Hij is machtig, hij doet wonderen (...)
Vertel overal op aarde: 'De Heer is koning!' ' (vv.2b-3,10a, BGT).

Het goede nieuws bekendmaken

Paulus is zich heel erg bewust van zijn invloed als christen en vooral als apostel. Hij is vastbesloten om zijn invloed ten goede zo groot mogelijk te maken en alles te verdragen ‘opdat wij geen enkele hindernis opwerpen voor het Evangelie van Christus.’ (v.12b).

Het lijkt erop alsof hij zijn roeping tot single-zijn ziet als een van de manieren waarop hij zijn invloed zo groot mogelijk kan maken. Hij suggereert niet dat er iets mis is met het huwelijk. Zo te zien waren de andere apostelen, onder wie 'de broers van de Heere, en Kefas [Petrus]', wel getrouwd (v.5).

Een andere manier om zijn invloed te vergroten is een tweede baan: hij werkt voor de kost. Hij maakt heel duidelijk dat hij dit niet hoeft te doen: 'Zo heeft de Heere ook met het oog op hen die het Evangelie verkondigen, opgedragen dat zij van het Evangelie leven' (v.14). In Het Boek staat het zo: 'Zo heeft de Here ook gezegd dat de mensen die het goede nieuws brengen, moeten worden onderhouden door de mensen die dat goede nieuws ontvangen' (v.14, HB). Met andere woorden: wij christenen moeten mensen die het evangelie verkondigen als hun fulltime werk, financieel steunen.

Paulus wil benadrukken dat hij geen gebruikmaakt van dit recht: 'Maar ik heb niets van jullie aangenomen. Ik heb het moeilijk, maar dat vind ik niet erg. Want ik wil maar één ding: het goede nieuws over Christus vertellen zonder er iets voor te vragen' (v.14, BGT).

Paulus is helemaal vol van het verkondigen van het evangelie. Hij wil niet dat ook maar iets het effect van deze boodschap in de weg staat. Daarom maakt hij geen gebruik van zijn rechten; hij vindt zijn missie veel belangrijker (v.15a). Hij heeft het gevoel dat hij niet anders kan, ‘in opdracht van God’ (v.16a, BGT). Hij schrijft: 'En wee mij, als ik het Evangelie niet verkondig!' (v.16b, HB). Voor zijn gevoel doet hij gewoon zijn plicht.

Wat hij het allerliefste wil, is dat mensen het evangelie ‘kosteloos’ kunnen horen (v.18). Hij sterft liever dan dat hij het evangelie niet meer mag verkondigen zonder er iets voor terug te vragen: 'Ik zou nog liever van honger omkomen dan mij de voldoening te laten afnemen dat ik u het goede nieuws gebracht heb zonder er loon voor te krijgen' (v.15b, HB).

Dit is een van de redenen waarom wij het zo belangrijk vinden dat niemand hoeft te betalen voor Alpha. En daarom moeten we de verleiding weerstaan om mensen om een bijdrage te vragen nadat ze Alpha hebben gevolgd. We willen niet dat mensen direct of indirect moeten betalen voor het voorrecht om het evangelie te horen. Paulus zegt: 'Ik zou liever sterven' (v.15b).

Ik weet nog dat Billy Graham in 1989 naar Londen kwam om het evangelie te verkondigen. Op een gegeven moment werd voorgesteld om de kaartjes (die allemaal gratis waren) voor een luttel bedrag van 1 Engelse pond per stuk te verkopen, zodat ze niet verspild zouden worden.. Dit voorstel werd subiet afgewezen. Billy Graham had bepaald dat hij het evangelie altijd gratis zou verkondigen.

Goed zaad planten

Salomo is zich heel erg bewust van de macht van invloed. Deze invloed kan ten goede of ten kwade zijn.

Eén wijs persoon kan een stad redden (9:13-18a). Maar aan de andere kant: ‘één zondaar bederft veel goeds’ (v.18b). Hitler, Stalin en Pol Pot zijn hier afschrikwekkende voorbeelden van. Eén mens kan zijn of haar invloed ten kwade gebruiken en enorm veel schade aanrichten.

Maar de invloed hoeft niet zo groot te zijn als bij deze tirannen om een slecht effect te hebben. 'Dure parfum gaat al stinken als er één dode vlieg in zit. En veel wijsheid gaat verloren door één domme daad' (10:1, BGT). Als zelfs een dode vlieg een slechte invloed kan hebben, dan kan de minst invloedrijke mens een invloed ten kwade of ten goede hebben. We kunnen allemaal de vlieg in de zalf zijn!

De schrijver heeft veel te zeggen over hoe je een goede invloed kunt hebben, in plaats van een slechte:

Pas op je woorden
Salomo wijst erop dat ’woorden uit de mond van een wijze (…) aangenaam [zijn]’ (v.12a). Reageer met kalmte als iemand tegen je uitvalt (v.4).

Roddel niet over je leiders en spreek geen kwaad over hen. Pas op wat je zegt en zelfs op wat je denkt: 'Vervloek zelfs in uw gedachten een koning niet en vervloek een rijke niet in uw slaapkamer, want de vogels in de lucht zouden het geluid mee kunnen voeren: wat vleugels bezit, zou het woord bekend kunnen maken' (v.20).
Neem risico’s
Je moet risico's nemen om je invloed ten goede zo groot mogelijk te maken. 'Geef alles wat je hebt, maar weg. Want later krijg je het wel weer terug. Deel je bezit met veel anderen' (11:1-2a, BGT). Met andere woorden: wie niet waagt, die niet wint. Liefhebben is het risico nemen dat je liefde niet wordt beantwoord. Proberen betekent het risico lopen van mislukking. Maar risico's zijn er om genomen te worden, omdat het grootste gevaar van het leven is om niets te riskeren.

Als we te voorzichtig zijn, bereiken we nooit iets. 'Wie op de wind blijft letten, zal niet zaaien. Wie naar de wolken blijft kijken, zal niet oogsten' (v.4). We kunnen dit principe ook toepassen op het planten van kerken. Dit vraagt om risico nemen en om vastberadenheid. We moeten ons niet laten afschrikken door obstakels die onoverkomelijk lijken. We moeten ons niet uit het veld laten slaan door 'wind' en 'wolken'.
Besteed niet al je energie aan één initiatief
Als je je invloed zo groot mogelijk wilt maken, moet je misschien het een doen en het ander niet laten: 'Zaai uw zaad in de morgen en trek uw hand in de avond niet terug. U weet immers niet of dit zal slagen of dat, of dat het allebei goed zal zijn' (v.6).

Zet niet al je geld op één paard. Doe alles wat je kunt en laat geen kans onbenut. Daarom proberen we als kerk zaad te zaaien in alle richtingen: door aanbidding, gebed, leiderschap, discipelschap, theologische training, sociale transformatie, evangelisatie, bestrijden van onrecht, werk in gevangenissen en hulp aan armen en mensen aan de randen van de samenleving.
Grijp je kansen
Het leven is kort; 'Zet alle zorgen van je af' (11:10a, WV). Je hebt een beperkt aantal kansen: 'Als je lang leeft, geniet dan van elke dag (...) Geniet van het leven zolang je nog jong bent! Wees gelukkig in je jeugd' (vv.8a,9a, BGT).

Het boek eindigt met een einde aan alle zoektochten en vragen. De zin van het leven vind je in je relatie met God. 'Vrees God, en houd u aan Zijn geboden, want dit geldt voor alle mensen' (12:13b).

Pippa's bijdrage

Prediker 12:12

'Er komt geen einde aan vele boeken te maken, en veel studeren vermoeit het lichaam.'

Wat een vooruitziende blik! Had Salomo enig idee hoeveel boeken er in de loop van de tijd geschreven zouden worden over de meest uiteenlopende onderwerpen? Er zijn zoveel prachtige, inspirerende boeken, maar er zijn er ook heel veel waarvoor dat minder geldt. Ik kon wel meevoelen met mijn kinderen toen ik ze jaren geleden hielp met hun boekenlijst. Ze klaagden: “Ik hou niet van boeken. Ze staan vol met woorden!”