Geen grijstinten

8 juni - dag 159

In de jaren 60 zongen The Monkees dat niemand meer leek te geloven in absolute normen. In het lied 'Shades of Grey' (Grijstinten) zongen ze:

Toen de wereld en ik nog jong waren,
gisteren nog,
was het leven zo eenvoudig...
Je wist precies wat goed was en verkeerd.
Maar vandaag is er geen zwart meer en geen wit,
alleen grijstinten.

Tegenwoordig worden grijstinten geassocieerd met de geruchtmakende en controversiële boeken en films met die naam.

Veel mensen geloven niet meer in absoluut goed en absoluut slecht. Scherpe contrasten en het onderscheid tussen zwart en wit zijn niet meer zo makkelijk te verkroppen in een maatschappij die draait op relativeren. Alles is relatief, een kwestie van niveaus.

Als volgelingen van Jezus mogen we niet toegeven aan deze relativistische ideeën. We moeten openstaan voor de profetische stem van de Schriften, waar vaak scherpe contrasten worden getekend, urgente ethische keuzes moeten worden gemaakt en wegen sterk uiteenlopen bij complexe problemen en situaties.

De realiteit van goed en kwaad is heel duidelijk in de gedeelten voor vandaag en er is een groot contrast tussen die twee.

Psalm 71:9-18

1. Een goed levenseinde in tegenstelling tot bezwijken van schaamte

Het enige grijs dat in de Bijbel wordt goedgekeurd is 'grijs haar'. Dit wordt gezien als 'een heerlijke kroon: op de weg van de gerechtigheid is die kroon te vinden' (Spreuken 16:31, WV). Ik vind dit persoonlijk steeds bemoedigender!

De psalmdichter is vastbesloten zijn leven tot een goed einde te brengen. Hij schrijft: 'Verstoot mij niet nu ik oud word, verlaat mij niet nu mijn kracht bezwijkt (...) Nu ik oud en grijs ben, verlaat mij niet, o God, zodat ik het nageslacht, elk nieuw kind, kan verhalen van de macht van uw arm' (Psalm 71:9,18).

Dit staat in schril contrast met het lot van zijn vijanden van wie hij hoopt dat ze zullen 'bezwijken van schaamte' (v.13a). Vanuit het oogpunt van het Nieuwe Testament zouden we zo niet moeten bidden voor onze vijand! Maar het is wel waar dat sommige mensen lijken te 'bezwijken van schaamte'. Dat is een tragische manier om je leven te eindigen.

De psalmdichter zet zichzelf lijnrecht tegenover diegenen die bezwijken van schaamte. Hij schrijft: 'Maar ík ...' (v.14, HSV). Hij wil dicht bij de Heer blijven tot het einde van zijn leven. Sterker nog, hij wil dat het einde van zijn leven nog meer vrucht draagt dan het begin. Hij zegt: 'Ik zal alleen maar meer en meer U de eer geven' (v.14, HB).

Elke generatie heeft de verantwoordelijkheid om het stokje over te geven aan 'het nageslacht' (v.18). Een belangrijk aspect van een goed levenseinde is het plannen van je opvolging. Er wordt wel gezegd dat je een Paulus moet nastreven, een Timoteüs moet opleiden en een Maria als mentor moet hebben.

Handelingen 4:23-5:11

2. Vervuld met de Heilige Geest in tegenstelling tot vervuld van Satan

De kerk zou niet saai moeten zijn. In de eerste gemeente verveelde niemand zich ooit. Je wist nooit wat er nu weer zou gebeuren. Er was zo'n sterk gevoel van Gods aanwezigheid. Sommigen vonden het geweldig, anderen waren doodsbang.

Ook hier zien we een scherp contrast.

Eerst zien we de gevolgen van vervulling met de Heilige Geest:

Vrijmoedigheid

Petrus en Johannes schrokken niet terug vanwege de bedreigingen aan hun adres (4:17,21). Sterker nog, ze begonnen samen te bidden tot God (v.24, BGT). Ze baden: 'Welnu, Heer, sla ook nu acht op hun dreigementen en stel ons, uw dienaren, in staat om vrijmoedig over uw boodschap te spreken' (v.29). 'Toen ze hun gebed beëindigd hadden, begon de plaats waar ze bijeen waren te beven, en allen werden vervuld van de heilige Geest en spraken vrijmoedig over de boodschap van God' (v.31).
Eenheid

'De groep van gelovigen was een eenheid' (v.32a, BGT). Ze waren allemaal vervuld met dezelfde Heilige Geest. Eenheid is een kenmerk van een gemeenschap die is vervuld met de Heilige Geest.
Vrijgevigheid

Ze waren niet gehecht aan hun bezittingen: 'Ze deelden alles wat ze hadden (...) niemand had gebrek' (vv.32,34). De mensen met geld en goederen steunden de mensen die dat nodig hadden (vv.34-35).
Kracht

Ze baden of Christus hun wilde bijstaan 'zodat zieken genezing vinden en er tekenen en wonderen gebeuren in de naam van Jezus, uw heilige dienaar' (v.30). Hun gebed werd verhoord: 'De apostelen bleven met grote kracht getuigen van de opstanding van de Heer Jezus' (v.33a).

Genade

'... en er was grote genade over hen allen' (v.33b, HSV). Als een gemeenschap Gods genade ervaart, zou deze gemeenschap zelf genadig moeten zijn.

In schril contrast hiermee zien we in Handelingen 5 wat de gevolgen zijn van vervulling door Satan. Petrus gebruikt kloeke taal als hij zegt: 'Ananias, waarom heeft de satan uw hart vervuld' (5:3a, HSV).

Ananias en Saffira hoefden hun bezittingen en hun geld niet weg te geven: 'Je had het immers niet hoeven te verkopen, en nu je het wel verkocht hebt, had je met de opbrengst toch kunnen doen wat je wilde?' (v.4). Ze werden niet aangesproken op een gebrek aan gulheid.

Maar het bewijs dat Satan hun hart had gevuld is niet alleen dat ze logen (wat een spontane ingeving kon zijn), maar dat ze een plan smeedden om samen te liegen. Petrus zegt tegen Ananias dat hij de Heilige Geest heeft bedrogen (v.3). En tegen Saffira zegt hij: 'Waarom hebben jullie afgesproken om je te verzetten tegen de Geest van de Heer?' (v.9a, BGT). Dit plan was weldoordacht en voorbereid.

God liet Petrus weten wat er was gebeurd (vv.3-4). Dit bracht hun zonde aan het licht. De mensen schrokken hevig (vv.5,11). Dit was geen angst voor menselijke zaken, maar een heilige angst. 'Heel de gemeente werd met diep ontzag vervuld en ook allen die ervan hoorden' (v.11, GNB).

Dit is geen makkelijk verhaal om te lezen; veel mensen worstelen met de strenge straf van God. Uiteindelijk kent God al onze hartsgeheimen en moeten we erop vertrouwen dat zijn oordeel eerlijk en rechtvaardig is. We worden eraan herinnerd hoe ontzagwekkend de aanwezigheid van God in ons midden is. Het gevoel van Gods aanwezigheid was zo groot dat de mensen bang waren dat hun zonden aan het licht zouden komen. Maar deze aanwezigheid van God en de Heilige Geest zorgde ook voor bijzondere bekeringen, genezingen, tekenen en wonderen.

2 Samuel 13:1-39

3. Liefde tegenover haat

In dit gedeelte zien we tegenovergestelde emoties. Amnon werd verliefd op Tamar (v.1c) . Hij zegt: 'Ik ben verliefd op Tamar, de zuster van mijn broer Absalom' (v.4c). David had veel vrouwen en heel veel kinderen. De jongens werden gescheiden van de meisjes zodra ze een jaar of vijf waren. Ze hadden niet het gevoel bij elkaar te horen zoals dat in hedendaagse families gebruikelijk is.

Amnon was van plan om Tamar te verkrachten, maar zij smeekt hem om dat niet te doen: 'Zoiets verschrikkelijks mag je niet doen!' (v.12, BGT). Ze biedt zelfs aan om met hem te trouwen (v.13). De wet verbood een huwelijk met een halfzus. Mogelijk dat deze wet niet werd gehandhaafd in die tijd. Waarschijnlijk grijpt Tamar zich vast aan een strohalm. Amnon 'wilde niet luisteren naar wat ze zei, en hij overweldigde haar en onteerde haar en verkrachtte haar' (v.14).

De Bijbel gaat het probleem van seksueel misbruik niet uit de weg. Verkrachting was, is en blijft een afschuwelijke misdaad. Tamar noemt het 'schandelijk' (v.12). Het is de daad van een 'eerloze dwaas' (v.13b, WV). Het heeft eenzaamheid (v.20) en haat (v.22) tot gevolg.

We zien iets van de afschuwelijke schade die seksueel misbruik aanricht bij het slachtoffer: 'Tamar gooide zand over haar hoofd en ze scheurde haar jurk kapot. Ze was wanhopig. Huilend liep ze naar huis' (v.19, BGT). Ze werd 'van het leven afgesneden' (v.20).

En blijkbaar sloeg Amnons liefde onmiddellijk om in haat. 'Hij haatte haar zelfs meer dan hij haar eerst had liefgehad' (v.15). Dit bracht nog meer ellende voor David en zijn familie. Het geweld krijgt een vervolg. Amnon wordt vermoord en Absalom moet vluchten, waardoor hij van David wordt gescheiden (vv.23-39).

Misschien zou je beter kunnen zeggen dat Amnon 'belust' was op Tamar. Hij was misschien 'verliefd' op haar, maar hij hield duidelijk niet van haar. Het is bijzonder dat een verliefdheid zo maar kan omslaan in haat, maar dat ligt in de gebroken menselijke aard. De liefde van Amnon was in ieder geval geen ware liefde.

'De liefde is geduldig en vol goedheid. De liefde kent geen afgunst, geen ijdel vertoon en geen zelfgenoegzaamheid. Ze is niet grof en niet zelfzuchtig, ze laat zich niet boos maken en rekent het kwaad niet aan, ze verheugt zich niet over het onrecht maar vindt vreugde in de waarheid. Alles verdraagt ze, alles gelooft ze, alles hoopt ze, in alles volhardt ze' (1 Korintiërs 13:4-7).

Pippa's bijdrage

2 Samuel 13:1-39

Hier valt de familie uit elkaar.

Er worden afschuwelijke beslissingen genomen. Jonadab, Amnons vriend, gaf slechte raad (v.5). Als David Amnon had gestraft voor de verkrachting van zijn zus Tamar, had Absalom waarschijnlijk niet het recht in eigen hand genomen.

Jonadab had zich moeten schamen omdat hij medeverantwoordelijk was voor het probleem. Hij wist dat Absalom van plan was om Amnon te doden, maar hij waarschuwde David niet. Hij zegt er achteraf pas iets over. Hij was een slechte vriend.
Soms is het moeilijk om mensen de waarheid te vertellen in plaats van wat ze graag willen horen. Maar het is belangrijk om goede raad te geven, zelfs als we hiermee onze vriendschap op het spel zetten.