Zo word je wijs

29 maart - dag 88

Oprah Winfrey zegt: "Volg je gevoel. Daar vind je echte wijsheid." Met andere woorden: wijsheid komt van binnenuit en is een soort intuïtie. Jij bent gemaakt naar het beeld van God, dus er schuilt waarheid in deze opvatting. Maar zoals we lezen in de gedeelten voor vandaag komt echte wijsheid bij God vandaan en krijg je deze wijsheid vooral door een relatie met Hem. Kennis is horizontaal, maar wijsheid is verticaal. Wijsheid komt van boven. Je groeit in wijsheid als je leert, reflecteert en leeft in een relatie met God.

We hebben allemaal wanhopig behoefte aan wijsheid. In het Oude Testament vinden we verschillende boeken over 'Wijsheid': Spreuken, Job, Prediker en Hooglied. Daarnaast vinden we door de Bijbel heen verschillende gedeelten die je 'wijsheidsliteratuur' zou kunnen noemen. Deze gaan over verschillende onderwerpen, zoals de macht van de tong, de zegeningen van trouw, het gevaar van overspel en sterke drank, de ongelijkheden van het leven, het lijden van de rechtvaardigen, de vaardigheden van goed leiderschap en de kunst van het ouderschap.

Deze wijsheid is een soort heilig gezond verstand. Het geeft zelfkennis en inzicht in jezelf. Het geeft je wat je nodig hebt om het hoofd boven water te houden en de stormen van het leven te doorstaan. Het is het soort erfenis dat ouders willen doorgeven aan hun kinderen. Uiteindelijk is wijsheid te vinden in Jezus Christus, die 'de wijsheid van God' is (1 Korinthe 1:24).

Zoek wijsheid bij God

Wijsheid is van onschatbare waarde: 'Ik kan mensen rijk en machtig maken. Ik kan hun een goed en eerlijk leven geven. Wat ik geef, is meer waard dan het mooiste zilver. Het is kostbaarder dan het zuiverste goud' (vv.18-19, BGT). Deze wijsheid is veel meer waard dan alle materiële rijkdom in de wereld. En bovendien, materiële rijkdom vergaat, maar wijsheid is duurzaam (v.18).

In dit gedeelte lezen we waarom wijsheid zo kostbaar is en hoe we deze wijsheid moeten zoeken bij God:

Wijsheid komt van God
Wijsheid begint met een relatie met God. Het begint met de 'vreze des HEEREN’ (v.13). 'Vrees' betekent 'respect' en een diep besef dat God de bron van alle wijsheid is.
Wijsheid is puur en schitterend
De schrijver van Spreuken zegt: 'De vreze des HEEREN is het kwade te haten; hoogmoed, trots en de verkeerde weg en een mond vol verderfelijke dingen haat Ik. (...) Ik loop op het pad van de gerechtigheid, midden op de paden van het recht' (vv.13,20). Dit is de proef van echte wijsheid die van God komt. Jakobus schrijft: 'Maar de wijsheid die van boven is, is ten eerste rein, vervolgens vreedzaam, welwillend, voor rede vatbaar, vol barmhartigheid en goede vruchten, onpartijdig en ongeveinsd.' (Jakobus 3:17).
Wijsheid helpt je om een goede leider te zijn
Wijsheid is vooral heel belangrijk voor leidinggevenden. Als je goed leiding wilt geven, heb je wijsheid en gezond verstand nodig: 'Met mijn hulp kunnen koningen regeren en leiders heersen. Door mij weten bestuurders wat goed en eerlijk is, en zijn rechters rechtvaardig' (Spreuken 8:15-16, BGT).

Wijsheid is beschikbaar voor jou
God belooft wijsheid aan iedereen die wijsheid zoekt: 'Ik heb lief wie Mij liefhebben, en wie Mij ernstig zoeken, zullen Mij vinden.' (v.17). Jakobus schrijft: 'En als iemand van u in wijsheid tekortschiet, laat hij die dan vragen aan God, Die aan ieder overvloedig geeft en geen verwijten maakt, en ze zal hem gegeven worden.' (Jakobus 1:5). Je kunt er zeker van zijn dat dit gebed zal worden verhoord.

Bekijk mensen met wijze ogen

Heb je wel eens iemand verkeerd beoordeeld omdat je alleen afging op zijn of haar uiterlijk?

In het gedeelte voor vandaag zien we een vrouw met een verleden als prostituee die nu de voeten van Jezus wast met haar haar, ze kust en ze inwrijft met kostbare olie. De reactie van de Farizeeër is begrijpelijk: 'Deze Man zou, als Hij een profeet was, wel weten wie en wat voor vrouw het is die Hem aanraakt, want zij is een zondares.' (7:39b).

Maar Jezus was vervuld met wijsheid (2:40) sinds Hij klein was en Hij keek verder dan voor ogen was. Hij zag dat de vrouw uitdrukking gaf aan haar onmetelijke liefde voor Hem omdat ze wist hoeveel haar was vergeven. Je hebt misschien een beladen verleden, maar je kunt een positieve en gezegende toekomst voor je hebben.

We zien Jezus' wijsheid in zijn mensenkennis en in de manier waarop Hij onderwijst. Hij vertelt een gelijkenis over een excentrieke geldschieter. Die heeft twee klanten. De een is hem € 5.000,- schuldig en de ander € 50.000,-. Hij scheldt hun beiden hun schuld kwijt. Dat is een onwaarschijnlijke actie voor een menselijke geldschieter. Maar zo is nu juist de liefde van Jezus. Al je zonden worden uitgewist. Je krijgt totale vergeving. Hoe groter de schuld, hoe dankbaarder je zult zijn en hoe groter je liefde voor Jezus.

Op basis van deze gelijkenis kan de Farizeeër Simon onbedoeld zijn eigen vraag beantwoorden (7:43). Jezus wijst Simon er vriendelijk en wijselijk op dat hij Hem niet erg hartelijk welkom had geheten, en Hem niet veel liefde had betoond. Het probleem van Simon was dat hij niet besefte hoe groot zijn behoefte aan vergeving was.

De vrouw hield juist zoveel van Jezus omdat ze wist dat haar veel was vergeven (v.47). Ze was bereid te worden afgewezen en gaf zichzelf: praktisch, emotioneel en financieel.

Ze huilde zo erg dat 'zijn voeten nat werden door haar tranen' (v.38b, NBV). Om zijn voeten te kunnen afdrogen maakte ze haar haar los in het openbaar, wat in die tijd als onfatsoenlijk werd beschouwd. Ze was in de ban van haar emoties en was zich niet bewust van wat anderen dachten. Ze kuste zijn voeten onophoudelijk uit oprechte eerbied.

Hierna wreef ze zijn voeten in met een zeldzame en zeer kostbare olie die normaal gesproken alleen op hoofden werd gegoten. Ze hield van Jezus uit de grond van haar hart. Jezus kijkt naar je hart en niet naar je verleden. Hij zei tegen haar: 'Uw geloof heeft u behouden; ga heen in vrede!' (v.50). Je liefde is een gevolg van je geloof. Paulus zegt het als volgt: 'Van belang is alleen geloof dat zich uit in daden van liefde' (Galaten 5:6b, GNB).

Misschien is je leven niet op een goede manier begonnen, maar dat betekent niet dat het niet op een geweldige manier kan eindigen. Wat er ook in je leven is gebeurd, in Jezus kun je helemaal opnieuw beginnen, een prachtige toekomst tegemoet. Je hoeft niet gebukt te gaan onder schuld, veroorzaakt door eerdere relaties of door gebeurtenissen uit het verleden. Als je berouw toont en gelooft in Jezus, worden al je zonden uitgewist. Het is belangrijk om dat wat je weet in je hoofd, te laten neerdalen in je hart.

Jezus wil dat je erkent dat je zondig bent. Je kunt je schuld niet afbetalen. Maar Jezus vergeeft je. Je hoeft niet gebukt te gaan onder schuld. Vraag de Heilige Geest of Hij je vandaag wil vullen met een overvloedige liefde voor God en liefde voor anderen.

Laat je wijsheid zien in praktische beslissingen

Mozes laat heel praktische wijsheid zien als hij de grootte van het land dat hij toewijst, bepaalt op basis van de omvang van de groep (26:54).

Helaas is niet iedereen zo wijs als Mozes. In de woestijn kwam het volk in opstand en beklaagde zich over God. Met als gevolg dat God zei dat ze het beloofde land niet zouden binnengaan. En dat is precies wat er gebeurde. Van degenen die waren geteld in de Sinaïwoestijn 'was niemand overgebleven dan Kaleb, de zoon van Jefunne, en Jozua, de zoon van Nun' (vv.64-65).

Er is een oud liedje dat luidt:

Jozua, de zoon van Nun

En Kaleb, de zoon van Jefunne

Waren de enige twee

Die kwamen

In het land van melk en honing

De dochters van Zelafead legden ook grote wijsheid aan de dag toen ze heel moedig van zich lieten horen. Ze kwamen op voor de rechten van vrouwen (27:1-11). Als deze vrouwen dat niet hadden gedaan, zou het wel eens heel anders hebben kunnen aflopen. Ze hadden gelijk dat ze de moed hadden om zich uit te spreken.

Mozes pakte de situatie met grote wijsheid aan. Hij hield zich niet alleen aan de gewoonten van die tijd; hij was opmerkelijk ruimdenkend. Hij had de wijsheid om geen overhaaste beslissing te nemen en om niet te vertrouwen op zijn eigen kracht. Hij ging er ook niet automatisch van uit dat de oude gewoonte ook de wil van God was.

Maar de kern van Mozes' wijsheid lag in zijn erkenning dat echte wijsheid van God komt. Steeds weer legde Mozes de problemen en moeilijkheden van het volk voor aan God. Hij vroeg God om hulp en leiding en dat maakte hem wijs.

Pippa's bijdrage

Lukas 7:36-50

Het is zo makkelijk om te oordelen. Ik herinner me dat ik een keer in de metro in Londen was met mijn dochter. Ze was nog heel klein. Toen ik door het poortje liep, zag ik een jonge vrouw ruziemaken met een controleur. Ik had gelijk mijn oordeel klaar.

In de tussentijd had ik mijn dochter uit de wandelwagen gehaald (volgens de regels) om met de roltrap naar beneden te gaan, en de vrouw liep voor ons. Mijn dochter stond op de tree onder me en viel. Ik had de wandelwagen en een paar tassen in mijn handen en kon haar dus niet opvangen. Tot mijn grote schrik zag ik het einde van de trap opdoemen en ik was ervan overtuigd dat ze vast zou komen te zitten tussen de treden.

Er stonden verschillende mensen om ons heen, maar juist die vrouw draaide zich om, rende naar mijn kind, pakte haar op net voor ze onderaan de roltrap was, en gaf haar veilig aan me terug. Ik had enorm veel spijt van mijn oordeel over deze vrouw en was haar heel dankbaar. Ook was ik God dankbaar dat Hij deze vriendelijke, onbekende vrouw op ons pad had gebracht.