Een einde aan ruzies, meningsverschillen en strijd

31 juli - dag 212

Bij het referendum over het EU-lidmaatschap van Groot-Brittannië, op 23 juni 2016, stemde 52% voor en 48% tegen beëindiging. Tijdens de campagne ging het hard tegen hard, het land was verdeeld en binnen de grote politieke partijen heerste grote verdeeldheid en vloog men elkaar in de haren. Dit is een voorbeeld van wat we overal in de wereld zien. Al het nieuws lijkt wel over ruzies, meningsverschillen en oorlog te gaan.

Toen de zonde zijn intrede deed, begon het geruzie, de onenigheid en het vechten. Adam gaf Eva de schuld. Kaïn vermoordde zijn broer. Sindsdien is het een en al conflict wat de klok slaat.

Als mensen zich van God afkeren, beginnen ze onderling ruzie te maken en te vechten. Overal om ons heen zien we relaties die stuklopen: gebroken huwelijken, gezinnen die uit elkaar vallen, relaties op het werk die vastlopen, burgeroorlogen en oorlogen tussen landen. Helaas is ook de kerk hier niet immuun voor. Vanaf het allereerste begin was er ruzie, verschil van mening en onderlinge machtsstrijd.

Hoe moeten we omgaan met conflicten?

Voorkom ruzie

Het boek Spreuken staat vol met praktische adviezen om ruzie te voorkomen.

Luister naar beide partijen
Meestal zijn er twee partijen bij een ruzie, en het is altijd goed om naar beide partijen te luisteren. Het recht op kruisverhoor is heel belangrijk en is onmisbaar in rechtssystemen. 'Je moet altijd twee kanten van een verhaal horen, want dan weet je pas wie er gelijk heeft' (18:17, BGT).
Vraag de Heilige Geest om hulp
We hebben Gods leiding nodig, vooral als we moeilijke beslissingen moeten nemen. In het Oude Testament werden geschillen vaak opgelost door het lot te werpen. Maar sinds de Heilige Geest is uitgestort hebben we betere manieren om Gods leiding te ontvangen bij het oplossen van ruzies (zie 1 Korinthe 6:1-6).
Probeer mensen niet onnodig voor het hoofd te stoten
Doe je uiterste best om te voorkomen dat je mensen voor het hoofd stoot. Iemand in je naaste omgeving die je beledigd hebt 'is erger dan een sterke stad' (Spreuken 18:19). Echte ruzie is als een muur tussen vrienden. Deze muren zijn gemakkelijk op te werpen, maar veel moeilijker om weer af te breken.
Kies je woorden zorgvuldig
Je woorden kunnen veel goed doen en onenigheid uit de wereld helpen: 'Iemands woorden vullen zijn hart; met goede dingen als het goede woorden zijn, met kwade dingen als het kwade woorden zijn' (v.20, HB).

Maar woorden kunnen ook veel kwaad aanrichten: 'Op de tong liggen zowel dood als leven; wie aan een van beide de voorkeur geeft, zal de vruchten daarvan plukken' (v.21, HB). Wat je zegt kan veel goed doen of veel kwaad.
Kies zorgvuldig met wie je omgaat
'Wie een vrouw vindt, vindt het geluk en krijgt de gunst van de HEER' (v.22, WV). Ik heb zelf ervaren dat ik dankzij Pippa's wijsheid, wijze raad en betrokkenheid veel problemen op dit gebied heb kunnen voorkomen. Een goede echtgenoot is een vredestichter.

Maar of we nu getrouwd zijn of niet, we hebben allemaal goede vrienden nodig. Het tweede deel van deze spreuk gaat over vrienden die komen en gaan, maar 'soms is er een echte vriend die meer toegewijd is dan een broer' (v.24b). Dit is het soort vrienden dat we nodig hebben in het leven. Als je dat soort vrienden heb, blijf God dan steeds danken voor hen.

Uiteindelijk is Jezus natuurlijk de echte vriend die meer toegewijd is dan een broer.

Ga goed om met meningsverschillen

Dit gedeelte is bijzonder relevant voor geschillen in de wereldwijde kerk van onze tijd. Had de kerk Paulus' aanwijzingen maar opgevolgd in de afgelopen 2.000 jaar. Volgens John Stott schrijft Paulus deze verzen met het doel dat 'conservatieve christenen (meestal Joden) en liberale christenen (meestal niet-Joden) vreedzaam met elkaar kunnen leven in de christelijke gemeenschap'.

Er zijn zaken waarvoor Paulus wilde vechten tot de dood erop volgde, bijvoorbeeld de waarheid van het evangelie (dat Christus voor ons is gestorven, vv.9,15). Het leven, de dood en de opstanding van Jezus (v.9) en de heerschappij van Christus (v.9) staan niet ter discussie.

Maar er zijn andere dingen die bij lange na niet zo belangrijk zijn. Dat zijn opvattingen waarover discussie mogelijk is (v.1, HB). Dat zijn dingen van ondergeschikt belang. Hij geeft een aantal voorbeelden, zoals vegetarisme of de opvatting dat de ene dag heiliger is dan de andere.

In onze tijd drinken sommige christenen geen alcohol. Andere weer wel. Sommige christenen zijn pacifisten. Andere niet. En er zijn legio andere punten waarover christenen vurig van mening verschillen. Hoe gaan we met deze meningsverschillen om?

Sta open voor andere meningen
Hij schrijft dat we 'wie zwak is in het geloof' moeten aanvaarden, dat wil zeggen verwelkomen (v.1a). 'Neem iemand met een zwak geloof in uw midden op (...) Wij zullen ieder voor zich voor Christus terecht moeten staan' (vv.1,10, HB).
Sta niet te snel klaar met je oordeel
'Zorg ervoor dat ook die mensen welkom zijn als jullie bij elkaar komen. Maak geen ruzie over dat soort verschillen' (vv.1-2, BGT).

Hij vervolgt: 'Wie bent u dat u de huisslaaf van een ander oordeelt?' (v.4a); 'Wie bent u dat u een oordeel velt over uw broeder of zuster? (v.10a, NBV)'; 'Vrienden, we moeten elkaar niet meer veroordelen. Laten we afspreken dat we het andere gelovigen niet moeilijk maken' (v.13, BGT). We moeten mensen hun eigen mening gunnen zonder hier een oordeel aan te koppelen.

Dit is de kern van de zaak. Paulus zegt in dit gedeelte vier keer dat we geen oordeel over elkaar moeten vellen.
Kijk niet op anderen neer
We moeten niet neerkijken op mensen met een andere mening (v.3a). God heeft hen ‘aanvaard’ (v.3b). Dat moeten wij ook doen.
Doe wat je denkt dat goed is
In al deze ondergeschikte dingen zegt Paulus: 'Laat ieder in zijn eigen geest ten volle overtuigd zijn' (v.5b). 'Houd vast aan de overtuiging die je hebt' (v.5c, BGT). 'Wie alles eet (...) dankt God voor zijn eten. Maar ook iemand die geen vlees eet (...) dankt God voor zijn eten' (v.6, BGT). Dat deze dingen aanleiding geven tot verschillende meningen, betekent niet dat ze irrelevant zijn. Daarom is het zo belangrijk om in elke situatie te doen wat we denken dat goed is.
Ga uit van de goede bedoeling van anderen
'Wie de dag in ere houdt, houdt hem in ere voor de Heere, en wie de dag niet in ere houdt, houdt hem niet in ere voor de Heere. Wie eet, eet voor de Heere, want hij dankt God. En wie niet eet, eet niet voor de Heere, en ook hij dankt God' (v.6).

Geef anderen het voordeel van de twijfel en ga ervan uit dat ze proberen te doen wat goed is in de ogen van de Heer (vv.7–8).
Houd rekening met het geweten van andere mensen
Paulus zegt: 'Laten we afspreken dat we het andere gelovigen niet moeilijk maken. En dat we hun geloof niet in gevaar brengen' (v.13b, BGT). Als iemand denkt dat alcohol verkeerd is, kun je hier rekening mee houden door in zijn of haar gezelschap geen alcohol te drinken. We willen het hun niet moeilijk maken (v.15, BGT).
Steun en bemoedig elkaar
'We moeten in vrede met elkaar leven en elkaar steunen. Daar moeten we ons uiterste best voor doen' (v.19, BGT).
Doe alles uit liefde
'Maar als uw broeder om wat u eet bedroefd wordt, dan wandelt u niet meer naar de liefde' (v.15a). 'Je mag het geloof van anderen niet in gevaar brengen door vlees te eten of door wijn te drinken. Laat die dingen dan liever staan!' (v.21, BGT).

Dingen waarover we van mening verschillen zijn belangrijk, maar niet zo belangrijk als dat wat ons verbindt: 'Want het Koninkrijk van God bestaat niet uit eten en drinken, maar uit gerechtigheid en vrede en blijdschap in de Heilige Geest' (v.17). Dat is waar het echt om gaat. Laten we niet verzanden in discussies over dingen waarover we van mening verschillen, die de eenheid in de kerk bedreigen en mensen van buiten de kerk afschrikken.

Laten we de woorden van de middeleeuwse dichter Peter Meiderlin ter harte nemen: 'In essentiële dingen, eenheid; in niet-essentiële dingen, vrijheid; in alles, liefde.'

Stop met strijd

'De Filistijnen streden tegen Israël (...) De strijd tegen Saul werd zwaar' (10:1,3). Saul werd aangevallen door de Filistijnen en kwam om. We lezen dit verslag in 1 Samuel 31. Maar de schrijver van Kronieken voegt hier een uitleg aan toe: 'Saul vond de dood omdat hij de HEER ontrouw was geweest door niet uit te voeren wat de HEER hem had opgedragen' (1 Kronieken 10:13, NBV).

Als we teruggaan naar het boek Samuel zien we dat het echte probleem was dat Saul jaloers werd op David. David deed alles wat hij kon om zich aan Saul te onderwerpen en met hem op goede voet te blijven. Maar Saul moest hier niets van weten. Hij wilde David uit de weg ruimen. Deze interne strijd verzwakte Saul en zorgde ervoor dat hij kwetsbaar was voor aanvallen van buitenaf.

We zien vandaag hoe onderlinge verdeeldheid binnen het volk van God ons kwetsbaar maakt voor aanvallen van buitenaf. Jezus bad dat we allen één zouden zijn opdat de wereld zou geloven (Johannes 17:23).