Reageren op conflicten

28 mei - dag 148

Een springbok is een soort antilope die lijkt op een gazelle. Normaal gesproken zijn deze dieren altijd zeer op hun hoede voor roofdieren. In een natuurprogramma van de BBC zag ik twee springbokken die met elkaar vochten in de Kalahariwoestijn. In het heetst van de strijd hadden ze geen aandacht meer voor hun omgeving, en zagen ze niet de leeuw die om hen heen sloop, wachtend op de perfecte gelegenheid om ze te bespringen.

Terwijl ik zat te kijken besefte ik dat dit een waarschuwing was, vooral voor de kerk. Als we in de kerk onderling vechten, zijn we heel kwetsbaar voor aanvallen van buitenaf. 'De duivel, gaat rond als een brullende leeuw, op zoek naar wie hij zou kunnen verslinden' (1 Petrus 5:8).

Als God je roept om Hem te volgen, belooft Hij je geen gemakkelijk leven. Het leven op aarde kent veel strijd en worstelingen, maar God belooft dat je zult overwinnen door Jezus Christus. Tijdens je aardse leven zal alles nooit helemaal perfect zijn. Er zijn altijd uitdagingen, moeilijkheden en problemen die moeten worden opgelost. Maar soms lijkt het wel alsof de problemen zich opstapelen en we van alle kanten onder vuur worden genomen.

Martin Luther King zei dat je een mens niet echt leert kennen als alles op rolletjes gaat, maar pas in tijden van uitdagingen, crisis en controverse.

Maak niet onnodig ruzie

De schrijver van Spreuken zet een wijs mens ('bij wie zich raad laat geven, is wijsheid', v.10b) tegenover een dwaas ('voor dwazen is het een gruwel zich van het kwade af te keren', v.19b). Het is niet verwonderlijk dat we conflicten tegenkomen. In dit gedeelte zien we twee voorbeelden:

Ruzie
'Overmoed geeft alleen maar ruzie' (v.10a). Een van de meest energieslurpende dingen in het leven is ruzie; ruzie met je echtgenoot, vrienden, collega’s of in de kerk. Hier zien we dat een van de oorzaken van een ruzie trots kan zijn. Als je je fouten durft toe te geven, in nederigheid, kun je veel ruzie vermijden.

Een ander belangrijk punt is goed naar elkaar luisteren: 'Mensen die eigenwijs zijn, maken altijd ruzie. Mensen die naar goede raad luisteren, zijn wijs' (v.10, BGT).
Teleurstelling
'Uitgestelde verwachting krenkt het hart' (v.12a). In een Engelse vertaling staat: 'als je steeds maar weer wordt teleurgesteld, word je er ziek van'.

Dit is een ander soort aanval waar je ziek van wordt. Als we iets voor ogen hebben en dit steeds uitgesteld wordt vanwege een aanval of als iemand ons laat vallen, wordt ons hart ziek door de teleurstelling. We voeren strijd tegen onze eigen plannen en omstandigheden.

Aan de andere kant geeft niets meer voldoening dan doorzetten en (een gedeelte van) wat we voor ogen hadden werkelijkheid zien worden: 'een vervuld verlangen is een boom des levens' (v.12b). 'Een vervuld verlangen is aangenaam voor de ziel' (v.19a).

Te midden van alle aanvallen van het leven zijn er ook momenten van grote vreugde, voldoening en tevredenheid.

Vertrouw erop dat God het kwaad ten goede kan keren

Soms is het onze eigen schuld als we in een conflict terechtkomen. Maar dat is niet altijd zo. Jezus kwam niet onder vuur te liggen vanwege zijn eigen zonde of fouten. Dit werd veroorzaakt door het kwaad van anderen. Maar God keerde het ten goede (v.14).

Nadat Hij had gebeden voor eenheid, gaat Jezus de wereld van het conflict binnen. Alleen en kwetsbaar, vol liefde en vriendelijkheid, wordt Jezus gearresteerd en ter dood veroordeeld. Hij geeft zijn leven om ons het leven te geven.

Verraad
Dit was een verschrikkelijk moment in Jezus' leven. Zijn vriend en leerling Judas, met wie Hij drie jaar was opgetrokken, kwam met een afdeling soldaten en dienaren van de hogepriesters en Farizeeën om Hem gevangen te nemen (vv.1-3).

Als een vriend of collega je aanvalt, doet dat extra veel pijn. Jezus' reactie is waardig en voorbeeldig. Hij bleef kalm, wees geweld af en liet een buitengewone zelfbeheersing zien (vv.4-12).

Om zijn leerlingen te beschermen treedt Jezus de groep gewapende mensen die Judas had meegebracht tegemoet. Hij houdt Petrus tegen als die geweld wil gebruiken om Jezus te verdedigen. Hij wil het conflict niet aangaan zoals de wereld dat doet.
Mishandeling
De instanties die geacht werden de onschuldigen te beschermen deden juist mee aan de aanval op Jezus. Ze namen Jezus gevangen. Ze 'boeiden hem' (v.12). Ze brachten Hem eerst voor Annas en daarna voor Kajafas. Als Hij voor de hogepriester staat, nog steeds geboeid, krijgt Hij een klap in zijn gezicht (vv.12-14,19-24).

Als Jezus op die manier werd behandeld, moeten we niet verbaasd zijn als wij ook wel eens onder vuur komen te liggen van instanties, wereldlijk of religieus.
Verloochening
De verloochening van Petrus kwam niet uit een slecht hart, maar was gewoon menselijke zwakheid. Toen ze hem vroegen of hij een van de leerlingen van Jezus was, antwoordde hij: 'Dat ben ik niet' (v.17b).

Ik begrijp heel goed dat Petrus zich genoodzaakt voelde om Jezus te verloochenen, ondanks al zijn goede bedoelingen. Ik heb ook wel eens dingen gezegd of gedaan waarvan ik achteraf besefte dat ik het uit pure lafheid deed.

De realiteit is dat Jezus de situatie volledig in de hand had. Hij 'wist [alles] wat er over Hem komen zou' (v.4a). Hij deed wat Hij deed om zijn eigen gebed in het vorige hoofdstuk in vervulling te laten gaan (v.9, zie 17:12). Jezus ging zijn dood tegemoet om 'de drinkbeker [te drinken] die mijn Vader Mij gegeven heeft' en zo de straf op Zich te nemen voor onze zonde en alles wat wij verkeerd hebben gedaan (18:11).

Hij heeft onze straf op zich genomen: 'Het is goed dat één man sterft voor het hele volk' (v.14, NBV). Jezus sterft voor Petrus en voor ieder van ons. Hij ondergaat de aanval van de dood en het oordeel in jouw plaats. Jezus laat Zichzelf boeien (vv.12,24) opdat jij ongebonden en vrij kunt zijn.

Bemoedig elkaar

Dit was een periode van hevige strijd voor David.

Als jaloezie iemand eenmaal in haar greep heeft, laat ze niet meer los, zoals we hier zien bij Saul. Het gaat van kwaad tot erger en Saul doet steeds wredere dingen. Een stad vol priesters uitmoorden doet hem niets (22:19).

David moest allerlei kunstgrepen uithalen om de aanvallen te ontlopen. Hij eet het heilige brood uit het heiligdom (21:1-9), hij doet net of hij gek geworden is (v.13) en verzamelt een groep met 'allerlei mensen die in moeilijkheden zaten, schulden hadden of verbitterd waren' om zich heen (22:2, NBV). Toch zien we in dit gedeelte de ware aard van David die zelfs onder moeilijke omstandigheden naar boven komt.

Trouw
David had de naam trouw te zijn (v.14) en hij stond in hoog aanzien. David en Jonathan waren elkaar volkomen trouw: 'Jonatan (...) sprak hem moed in door hem te verzekeren van Gods hulp' (23:16, GNB).

Als we bedenken dat hij zelf aanspraak had op de troon, is Jonathans houding naar David heel bijzonder: 'Jij zult koning worden over Israël en ik zal de tweede na jou zijn' (v.17b). David en Jonathan waren elkaar volkomen toegewijd. 'En zij sloten een verbond met elkaar voor het aangezicht van de HEERE' (v.18).

Onze grootste hulp als we onder vuur liggen is de trouw van onze vrienden en familie. Zij kunnen je helpen als je het moeilijk hebt. En als zij onder vuur liggen kun jij hen helpen met jouw trouw en steun om kracht te zoeken bij God.
Gebed
Naar wie ga je als eerste toe als je in een conflict terechtkomt? Joyce Meyer zegt: 'Als je in de problemen komt, pak je dan de telefoon of ren je naar de troon?' David had geleerd dat het van levensbelang is om de Heer om raad te vragen voordat je een beslissing neemt. Telkens als hij werd aangevallen 'raadpleegde [David] de HEERE' (vv.2,4). Zo kunnen aanvallen je zelfs dichter bij God brengen.

De tragiek van dit verhaal is dat het volk van God, net als de twee springbokken, onderling vecht in plaats van de echte vijand te bestrijden (v.27). Dit gaf de Filistijnen de gelegenheid om aan te vallen. Dit gevaar ligt ook nu nog op de loer voor de kerk.

God kan iets wat Satan doet uit slechtheid en om verdeeldheid te zaaien ten goede keren. God gebruikte de aanval van de Filistijnen om David te redden: 'Toen keerde Saul terug van het najagen van David en ging de Filistijnen tegemoet' (v.28a). Het zou geweldig zijn als de kerk haar interne ruzies zou afbreken, en in eenheid in het geweer kwam tegen de echte vijanden die onze wereld dreigen te vernietigen, zoals klimaatverandering, onrecht, mensenhandel, ziekte en armoede.