De Heer verheerlijken als we verliezen

8 oktober - dag 281

Ik had ooit een gesprek met Raniero Cantalamessa, een franciscaner monnik, nu een kardinaal, en sinds 1980 voorganger aan het pauselijk hof, dat ik nooit zal vergeten. Hij stond op het punt om deel te nemen aan een openbaar debat met een van de 'nieuwe atheïsten' in Italië.

Ik vroeg hem of hij dacht dat hij het debat zou winnen. Hij zei dat hij dat niet wist. Hij zei dat hij het debat misschien zou verliezen. “Maar”, zei hij, “we kunnen God ook verheerlijken als we verliezen.”

Jezus zette de wereld op zijn kop. Hij draaide de waarden van de wereld om. In het bijzonder aan het kruis zette Hij de wereld op zijn kop. Met zijn diepe vernedering en schijnbare nederlaag bewerkstelligde Hij de grootste overwinning ooit.

Van zijn volgelingen werd gezegd: 'Die mensen die de hele wereld op zijn kop zetten' (Handelingen 17:6, WV). In alle gedeelten voor vandaag zien we hoe dit in zijn werk gaat en hoe we de Heer kunnen verheerlijken als we verliezen.

God kan een schijnbare mislukking doen omslaan in een succes

Als ik terugkijk op mijn leven lijkt het alsof God vaker gebruik heeft gemaakt van de problemen en de nederlagen dan van schijnbare successen.

De psalmdichter had het duidelijk moeilijk gehad. Hij schrijft: 'De HERE heeft mij pijnlijk gestraft' (v.18a, HB). Toch is hij vol dank, lof en blijdschap: '... ik wil (...) de HEER danken' (v.19, WV). 'Dit is de dag die de HEERE gemaakt heeft, laten wij op deze dag ons verheugen en verblijd zijn' (v.24).

Hij is heel dankbaar omdat hij inziet dat God een schijnbare nederlaag kan doen omslaan in een succes. Hij schrijft: 'De steen die de bouwers verworpen hadden, is tot een hoeksteen geworden' (v.22).

Jezus is het voorbeeld bij uitstek dat God een schijnbare mislukking kan laten slagen. Hij is de steen die de bouwers afkeurden en die de hoeksteen van de kerk is geworden. Jezus haalt dit vers aan en gebruikt het voor Zichzelf (Markus 12:10). Ook Petrus gebruikt dit citaat op die manier (1 Petrus 2) en wijst erop dat Jezus 'een levende steen [is], die wel door de mensen verworpen is, maar bij God uitverkoren en kostbaar' (v.4). Jezus is nu de belangrijkste hoeksteen van de kerk waarop de hele kerk rust.

Reageer als de psalmdichter: 'Loof de HEERE, want Hij is goed,
want Zijn goedertierenheid is voor eeuwig' (Psalm 118:29).

God kan je gebruiken ondanks de situatie waarin je je bevindt

Soms laten we ons leiden door 'als we maar... '. Als we maar getrouwd waren. Als we maar niet getrouwd waren met de verkeerde. Als we maar een goede baan hadden. Als we maar niet naar ons werk hoefden. Als we maar kinderen hadden. Als we maar niet zoveel kinderen hadden. Als we maar op de juiste plek woonden... Maar God gebruikt Paulus ondanks de situatie waarin hij zich bevindt; sterker nog, juist vanwege de situatie waarin hij zich bevindt!

Paulus schrijft: '... buit de geschikte tijd uit' (v.5). We kunnen niet allemaal succesvol zijn, maar we kunnen wel allemaal ons best doen en er het beste van maken. Paulus schrijft dat ze tegen Archippus moeten zeggen: 'Zorg dat u de taak die de Here u heeft gegeven, goed uitvoert' (v.17, HB). Met andere woorden, hij moet zijn uiterste best doen.

Paulus was een zeer begaafde man. Hij had een uiterst belangrijke boodschap die hij aan de wereld bekend moest maken. Misschien verwachtte hij dat God hem een gezaghebbende positie zou geven, zodat hij zijn gaven optimaal kon benutten en zijn boodschap kon verspreiden.

Maar God liet toe dat hij in de gevangenis terechtkwam. Paulus eindigt zijn brief met de woorden: 'Vergeet niet dat ik gevangen zit' (v.18, HB), 'Denk aan mijn boeien!' (v.18, NBV). En toch werd de Heer verheerlijkt door zijn schijnbare nederlaag. God keerde Paulus' omstandigheden volledig om. Bijna 2000 jaar later lezen we nog steeds de woorden die Paulus in de gevangenis schreef. God gebruikte zijn woorden om de wereld te veranderen.

Je woorden hebben veel kracht. Paulus schrijft: 'Wees in uw spreken vriendelijk en verstandig en zorg ervoor dat u iedereen een goed antwoord geeft' (v.6, HB). Als je bijvoorbeeld gastheer/-vrouw bent bij Alpha, bid dan om wijsheid om te weten wanneer je moet spreken, wat je moet zeggen en hoe je de dingen moet zeggen.

God gebruikte ook Paulus' gebeden om de wereld te veranderen. Dat is nog een uitdaging bij het stellen van onze prioriteiten. Hij schrijft: 'Wijd u trouw aan het gebed' (v.2, WV). De wereld beschouwt bidden als tijdverspilling. Volgens Paulus moet bidden de hoogste prioriteit in ons leven hebben. Hij complimenteert Epafras omdat hij 'in al zijn gebeden strijdt (...) voor u en bidt (...) dat u als volmaakte mensen en met volle overtuiging zult vasthouden aan alles wat God wil' (v.12, NBV).

Hij wil dat zijn lezers bidden 'dat God deuren voor ons opent om het mysterie van Christus te verkondigen waarvoor ik gevangenzit, en bid dat ik het mag onthullen zoals het moet' (vv.3-4, NBV).

Ook dat is een uitdaging bij het stellen van onze prioriteiten. Paulus wil niet dat ze bidden dat er veel mensen komen om naar hem te luisteren. Nee, hij bidt dat hij de boodschap duidelijk mag overdragen (v.4, HB).

Paulus wil niet dat ze bidden dat de deur van de gevangenis wordt geopend, maar dat God een deur opent zodat de boodschap van het evangelie kan worden verkondigd. Kijk niet naar hoe je God in de toekomst beter zou kunnen dienen, maar focus op hoe je God hier en nu kunt dienen, ongeacht je omstandigheden.

God kan de slechtste tijden veranderen in de beste tijden

'Het was de beste tijd, het was de slechtste tijd.' Dit zijn de eerste woorden van de roman Twee steden' van Charles Dickens. Het verhaal speelt zich af in Londen en Parijs aan de vooravond van en tijdens de Franse revolutie.

Ook in dit gedeelte van Jeremia zien we dat God kan worden verheerlijkt door een schijnbare nederlaag. Ook in tijden van droogte draagt de boom vrucht (17:8). Slechte tijden kunnen goede tijden zijn voor de kerk. Het goede nieuws verspreidt meer licht naarmate de maatschappij donkerder wordt.

God is in staat om iets verschrikkelijks ten goede te gebruiken. Het beste voorbeeld hiervan is dat God de ergste gebeurtenis in de wereldgeschiedenis, de kruisiging van de Zoon van God, gebruikte voor de redding van de wereld. God kan een verschrikkelijke ziekte als COVID-19 ten goede gebruiken, en dat heeft Hij op vele manieren gedaan: de kerk is gegroeid, zowel in het online kerkbezoek als in haar betrokkenheid bij mensen in nood. Het is nu niet de tijd om ons terug te trekken, maar om het koninkrijk van God vooruit te helpen. De slechtste tijden kunnen de beste tijden zijn.

Iets dergelijks lezen we in dit gedeelte. Jeremia blijft waarschuwen voor het aanstaande oordeel omdat de mensen hun eigen verharde, boosaardige hart achternagaan in plaats van naar God te luisteren (16:12). Hij waarschuwt voor het gevaar dat we onszelf voor de gek houden: 'Niets is zo onbetrouwbaar als het hart' (17:9a, NBV).

We kunnen onszelf zo gemakkelijk misleiden. Als we iets willen, kunnen we allerlei redenen bedenken waarom we het moeten hebben. We kunnen onszelf heel eenvoudig rechtvaardigen, zelfs als we fout zitten.

Dit is een van de redenen waarom je op God moet blijven vertrouwen (v.7). Blijf jezelf steeds langs de lat van het Woord van God en de wijsheid van de christelijke gemeenschap leggen. Als je dat niet doet, kun je zo maar op de verkeerde dingen of mensen vertrouwen. De Heer zegt: 'Vervloekt wie op een mens vertrouwt, wie zijn kracht ontleent aan stervelingen, wie zich afkeert van de HEER' (v.5, NBV).

Daar staat tegenover: 'Gezegend is de man die op de HEERE vertrouwt, wiens vertrouwen de HEERE is. Hij zal zijn als een boom, die bij water geplant is, en die zijn wortels laat uitlopen bij een waterloop. Hij merkt het niet als er hitte komt, zijn blad blijft groen.
Een jaar van droogte deert hem niet, en hij houdt niet op vrucht te dragen' (vv.7–8).

Ook hier zet God alles op zijn kop. We zouden verwachten dat de bladeren van de boom verdorren 'als er hitte komt'. Maar omdat de boom aan het water is geplant, reiken zijn wortels tot in de rivier en blijven zijn bladeren altijd groen. De psalmdichter vergelijkt dit met iemand die vertrouwt op de Heer, die op Hem bouwt. Die merkt niet eens dat de hitte eraan komt en de hitte deert hem niet.

Er zijn tijden in je leven dat de 'hitte' toeneemt. Je wordt op de proef gesteld door allerlei moeilijkheden en uitdagingen. Als je blijft vertrouwen op de Heer en op Hem bouwt, kan God de dingen op zijn kop zetten. 'Maar als je op mij [de Heer] vertrouwt en bij mij hulp zoekt, zul je gelukkig zijn' (v.7, BGT).