De psalmdichter vervolgt zijn verhaal over het volk van God met hun reis van Egypte naar het Beloofde Land. Ondanks Gods wonderbaarlijke zorg bleven ze tegen Hem zondigen, daagden ze Hem uit en beledigden Hem (vv.17-19).

En toch kwam God hun te hulp. 'Manna om te eten regende op hen neer. Hij schonk hun het koren van de hemel, zij aten het brood van de engelen' (vv.24-25a). Dit is een voorbode van het geestelijke voedsel waarvoor Jezus zorgt (Johannes 6:30-35).

'Toen hij op de rots sloeg, vloeide er water, stroomden er beken' (Psalm 78:20). Op een wonderbaarlijke manier zorgde God voor water uit een rots. Maar het volk bleef twijfelen aan God, 'want zij hadden God niet geloofd, niet vertrouwd op zijn hulp' (v.22). Wonderen zijn weliswaar geweldig, maar ze zorgen er niet altijd voor dat mensen in God gaan geloven.

Het wonder van het water uit een rots is echt gebeurd, maar is ook een voorbode van iets nog veel wonderbaarlijkers. Paulus schrijft: 'Ze (...) dronken allemaal dezelfde geestelijke drank. Ze dronken uit de geestelijke rots die hen volgde – en die rots was Christus' (1 Korintiërs 10:4).

Jezus zei: ' 'Laat wie dorst heeft bij mij komen en drinken! Rivieren van levend water zullen stromen uit het hart van wie in mij gelooft, zo zegt de Schrift.' Hiermee doelde hij op de Geest die zij die in hem geloofden zouden ontvangen' (Johannes 7:37-39).

De boodschap is: Jezus. In Athene praat Paulus met de mensen op een manier die aansluit bij hun belevingswereld. Hij begint niet met het Oude Testament zoals bij de Joden om te verkondigen dat Jezus de messias is. Nee, hij begint met hun verering van een onbekende god (17:23a) en gebruikt die om hun te vertellen over Jezus.

Paulus' verkondiging is opmerkelijk positief. Hij maakt hun geen verwijten over hun afgoderij, maar zegt: 'Wat u vereert zonder het te kennen, dat kom ik u verkondigen' (v.23b). Hij zegt drie dingen over God: Hij is de schepper (v.24), Hij is zelfvoorzienend (v.25) en we hebben Hem allemaal nodig (vv.27-28).

Paulus citeert hierna goedkeurend een van hun eigen dichters: 'Eén van uw dichters heeft het zo gezegd' (v.28, HB). De christenen hebben de waarheid niet in pacht. God heeft zichzelf geopenbaard in de schepping en we vinden opmerkelijke inzichten in wereldlijke bronnen.

Het hoogtepunt van zijn toespraak is de verkondiging van het grootste en belangrijkste wonder ooit: de opstanding van Jezus (vv.30–31). Paulus beweert historisch bewijs te hebben voor de opstanding. Hij heeft de opgestane Heer ontmoet toen hij op weg was naar Damascus.

Dit heeft verstrekkende implicaties. De dood was niet het einde voor Jezus en is dat ook niet voor jou en mij. Ook jij zult weer tot leven worden gewekt. Paulus zegt hier dat de opstanding bewijs is dat God een dag heeft bepaald waarop Hij de wereld rechtvaardig zal oordelen door de man die Hij voor dat doel heeft aangewezen: Jezus. Paulus gaf mensen de gelegenheid om te reageren op deze boodschap.

De reacties op de toespraak over Jezus en de opstanding van de doden komen sterk overeen met de reacties die we ook vandaag nog horen.

• Sommige mensen trokken hun neus op
  
  'Toen zij Paulus hoorden vertellen dat er iemand uit de dood was teruggekomen, lachten sommigen hem uit' (v.32a, HB). Je moet niet verbaasd opkijken als je deze reactie van mensen krijgt.
  

• Sommige mensen waren geïnteresseerd
  
  'Maar anderen zeiden: 'Daarover moet u nog eens wat meer vertellen' ' (v.32b, HB). Net als toen zijn ook tegenwoordig veel mensen oprecht geïnteresseerd. Ze hebben alleen tijd nodig om er meer over te weten te komen en er goed over na te denken. Cursussen als Alpha bieden hiervoor de gelegenheid.
  

• Sommige mensen kwamen tot geloof
  
  'Sommige mannen sloten zich bij hem aan en werden christen' (v.34a, HB). Ze kwamen onmiddellijk tot geloof. Het is ongebruikelijk maar prachtig als mensen Jezus direct in hun hart sluiten als ze over Hem horen.

Toen Paulus naar Korinte ging, verkondigde hij waarschijnlijk dezelfde boodschap over Jezus en de opstanding. 'Elke sabbat sprak Paulus in de synagoge en trachtte hij Joden en Grieken te overtuigen' (18:4). Hij vroeg hun niet om blindelings te geloven. Je geloof is niet irrationeel. De feiten over het leven, de dood en de opstanding van Jezus geven reden om te geloven. Je kunt mensen overtuigen op basis van de bewijzen. Als Jezus op wonderlijke wijze is opgewekt uit de doden, is dat bewijs dat Hij de messias is (v.5).

Net als in Athene reageerden mensen verschillend. Er waren mensen die begonnen te schelden (v.6). Maar ook hier kwamen mensen tot geloof: 'Crispus, een leider van de synagoge, aanvaardde echter samen met al zijn huisgenoten het geloof in de Heer, en ook veel Korintiërs die Paulus hadden gehoord gingen over tot het geloof en lieten zich dopen' (v.8).

God deed een opmerkelijk wonder door Elia. In dit verhaal wordt het bovennatuurlijke van deze gebeurtenis benadrukt.

We moeten allemaal een keus maken hoe we willen leven en wie we willen volgen. Elia zegt: 'Hoe lang gaat het nog duren voordat jullie een keus maken? Als de Heer de ware God is, kies dan voor de Heer. Als het Baäl is, kies dan voor Baäl' (18:21, BGT).

Hij bedenkt een test en zegt: 'De god die antwoordt met vuur, is de ware God' (v.24b).

Het is nutteloos om goden te dienen die door mensenhanden zijn gemaakt. Hoe hard ze ook schreeuwden, 'het bleef stil, niemand gaf antwoord' (v.29). Maar Elia hoefde niet te schreeuwen (v.36); hij bad tot de levende God.

Telkens als je bidt, mag je er, net als Elia, op vertrouwen dat God je hoort en in actie zal komen, omdat je weet dat je bidt tot de levende God.

Elke keer dat we 'Kom Heilige Geest' bidden, vragen we God om het wonder van Pinksteren te herhalen, toen het vuur van God over alle mensen kwam. We hoeven niet te schreeuwen of overdreven te doen, we hoeven het alleen maar te vragen.

In antwoord op het gebed van Elia sloeg het vuur van de Heer in (v.38). Toen de mensen dat zagen, vielen ze op hun knieën en riepen: 'De HEER is God, de HEER is God!' (v.39).

Dit was een geweldig wonder, maar Elia is net als wij; hij was ook maar een mens (zie Jakobus 5:17). Na dit geestelijke hoogtepunt kreeg hij een emotioneel dieptepunt. Hij was uitgeput en viel in slaap (1 Koningen 19:5). Hij werd bang, verloor de moed, werd depressief en levensmoe: 'Heer, het is genoeg geweest, laat mij maar doodgaan' (v.4, BGT). Als we uitgeput zijn, voelen we ons al snel misbruikt, onbegrepen en onheus behandeld. Nadat hij goed geslapen en gegeten had, had hij weer nieuwe energie.

Maar toch had hij het gevoel dat hij als enige was overgebleven (vv.10b,14b) en dat iedereen het op hem had gemunt.

Dat was niet waar, want er waren nog zevenduizend mensen in Israël 'die niet voor Baäl hebben geknield en hem niet hebben gekust' (v.18). Maar veel mensen voelen zich alleen op hun werk, in hun familie of in hun woonomgeving. Als je bij elkaar komt, bijvoorbeeld op zondag, merk je dat je niet alleen bent.

De wegen van de Heilige Geest zijn mild. God sprak tegen Elia. God bevond zich niet in 'een grote, krachtige windvlaag', niet in een 'aardbeving', niet in een 'vuur' maar in een 'gefluister van een zachte bries' (vv.11-12). Als we het zachte gefluister van God willen horen, moeten we het geluid van alledag ontvluchten en een rustige plek zoeken.