De remedie voor eenzaamheid

7 november - dag 311

Er stond een keer een artikel in 'The Big Issue' (het Britse equivalent van 'De Straatkrant') over eenzaamheid. In dit artikel werd betoogd dat de meeste mensen bij eenzaamheid denken aan een fragiel oud dametje ergens op de 8ste verdieping van een flatgebouw. Maar het zou net zo goed een jonge, goedgeklede man kunnen zijn die wanhopig een gesprek probeert aan te knopen met een meisje dat naast hem staat in een druk café. Juist in een omgeving met veel mensen wordt eenzaamheid extra gevoeld.

Moeder Theresa zei: 'Eenzaamheid en het gevoel dat niemand om je geeft en dat je ongewenst bent is de grootste armoede.' Eenzaamheid is tegenwoordig een van de grootste maatschappelijke problemen.

'De alleengaande mens is een contradictio in terminis ', schrijft Desmond Tutu. 'We zijn gemaakt om elkaar aan te vullen. We zijn geschapen voor een fijnmazig netwerk van relaties, voor wederzijdse afhankelijkheid van onze medemens ... We horen allemaal tot één gezin, het gezin van God, het gezin van de mensheid. Harmonie en gemeenschap zijn het grootste goed.'

God wil niet dat je alleen en eenzaam bent. Eenzaamheid wordt ook wel 'heimwee naar God' genoemd. God heeft je gemaakt om samen te leven, om een liefdevolle relatie aan te gaan, met Hem en met andere mensen.

Psalm 120:1-7

1. Een vredige gemeenschap

De wereld om ons heen is vol agressie, verdeeldheid en stukgelopen relaties.

Een van de belangrijkste redenen voor eenzaamheid is gebrek aan vredelievendheid, waardoor relaties stuklopen. We zien dit overal om ons heen: stukgelopen huwelijken, familievetes, ruzie tussen vrienden, collega's en buren.

De vriendschap van Adam en Eva met God was stukgelopen. Hierdoor kwam er verwijdering tussen Adam en Eva zelf. Kaïn en Abel maakten ruzie en we weten waar dat toe leidde.

De psalmdichter voelt zich eenzaam, alsof hij in een vreemd land woont (v.5). Ken je dat gevoel? Overal om hem heen zijn lippen die liegen en tongen die bedriegen (v.2). De mensen tussen wie hij woont haten de vrede (v.6) en willen oorlog (v.7). Voel jij je wel eens veroordeeld tot een leven tussen mensen die vrede haten?

Als je de Heer aanroept in je nood en Hem vraagt om je te redden, zal Hij antwoord geven (v.1). Wees een vredestichter en geen vredehater zoals de mensen om je heen (v.7). Dit is kenmerkend voor het volk van God: Jezus zei: 'Gelukkig de vredestichters, want zij zullen kinderen van God genoemd worden' (Matteüs 5:9).

Heer, help me om onnodige ruzies uit de weg te gaan en om een vredestichter te zijn in mijn gezin, op mijn werk en in de samenleving.

Hebreeën 8:1-13

2. Een 'nieuwe' gemeenschap

Bill Hybels schrijft: 'De plaatselijke kerk is de hoop van de wereld.' De kerk wordt in het Nieuwe Testament 'het volk van God' genoemd. Het volk van God komt overal ter wereld samen in plaatselijke kerken. De schrijver van de brief aan de Hebreeën citeert Jeremia: 'Dan zal ik hun God zijn en zij zullen mijn volk zijn' (v.10c). Je bent niet langer eenzaam en alleen; je maakt deel uit van de meest fantastische gemeenschap.

In het Oude Testament sloot God een verbond met zijn volk, maar het volk hield zich niet aan dat verbond (v.9). God beloofde dat Hij op een dag een nieuw verbond zou sluiten waardoor Hij een nieuwe band met zijn volk zou hebben: 'Dan zal ik hun God zijn en zij zullen mijn volk zijn' (v.10c).

Jij hebt het nu veel beter dan het volk onder het oude verbond: 'Maar Jezus is dus aangesteld voor een eerbiedwaardiger dienst, in die zin dat hij bemiddelaar is van een beter verbond, dat zijn wettelijke grondslag heeft gekregen in betere beloften' (v.6).

Het oude verbond was onvolkomen: 'Zou het eerste verbond zonder gebreken zijn geweest, dan zou er geen tweede voor in de plaats hebben hoeven komen' (v.7). Het probleem van het oude verbond was dat het volk niet in staat was zich aan de wet te houden: 'dat verbond zijn ze niet trouw gebleven' (v.9).

God beloofde een nieuw verbond dat beter zou zijn dan het oude en gebaseerd op betere beloften. De schrijver haalt de beloften uit het boek Jeremia aan (Hebreeën 31:31-34).

Wat waren deze beloften? Het zijn er vier:

Een nieuw hart
God belooft dat Hij zijn wet in je hart zal planten. Dat betekent niet alleen dat je de wet uit je hoofd leert (zoals in Deuteronomium 6:6-9). Het betekent ook dat je een nieuw hart hebt: 'In hun verstand zal ik mijn wetten leggen en in hun hart zal ik ze neerschrijven' (Hebreeën 8:10b).

Kennis uit de eerste hand
Hij belooft dat kennis van God een kwestie zal zijn van persoonlijke ervaring. 'Volksgenoten zullen elkaar niet meer hoeven te onderwijzen, men zal elkaar niet meer hoeven te zeggen: “Ken de Heer!”, want allen zullen mij kennen, van klein tot groot' (v.11). Jij kunt God kennen zoals Jeremia God kende.

Wereldwijd bereik
'... allen zullen mij kennen, van klein tot groot' (v.11b). Dit was een vervulling van de belofte in het Oude Testament dat de belofte niet meer alleen gold voor Israël en Juda, maar voor alle volken (Jesaja 42:6; 49:6; 19:24).

Totale vergeving
'Ik zal hun wandaden vergeven en aan hun zonden zal ik niet meer denken' (Hebreeën 8:12). Voor de Hebreeën hield 'niet meer denken aan' meer in dan alleen een mentale inspanning; het betekende ook iets doen in het voordeel of nadeel van degene die eraan dacht. Als er niet meer aan je zonden wordt gedacht, betekent dit dat God vastbesloten is om je te vergeven en dat je steeds met een schone lei mag beginnen. Dit is allemaal mogelijk gemaakt door Jezus die zijn leven voor jou heeft gegeven (v.13).

Dit nieuwe verbond is veel beter dan het eerste en bestempelt het eerste als verouderd: 'Welnu, wat verouderd is en versleten, is de teloorgang nabij' (v.13b).

Het nieuwe verbond is de basis van de nieuwe gemeenschap waartoe God je roept. Dit nieuwe verbond is de remedie tegen eenzaamheid. Het verbond is met Gods volk als geheel en niet alleen met ieder mens afzonderlijk. De beloften zijn in het meervoud gesteld. Jij hebt het ongelofelijke voorrecht dat je hoort bij de nieuwe gemeenschap van het volk van God. Jij kent God persoonlijk. Je zonden zijn je vergeven. De Heilige Geest is in je komen wonen en heeft je een nieuw hart gegeven. Je bent nooit alleen.

Vader, dank U dat ik nooit alleen ben. Dank U dat ik een persoonlijke band met U mag hebben en dat ik deel mag uitmaken van de meest fantastische gemeenschap van het volk van God.

Ezechiël 13:1-15:18

3. Een trouwe gemeenschap

De grote afgoden van onze tijd zijn geld, seks en macht. Maar alles in het leven wat we meer aandacht geven en belangrijker vinden dan God is een afgod. Dat kan je huis zijn, je auto of iets anders wat je bezit, maar ook je werk of je dienst aan God en de wereld. Als we deze dingen tot een afgod maken, staan ze tussen God en ons in (14:4-5).

God is op zoek naar mensen die Hem trouw blijven. Het probleem met het oude verbond was dat het volk niet trouw bleef aan dat verbond (Hebreeën 8:9). God sprak door Ezechiël over een land dat 'tegen mij zondigt door mij ontrouw te worden (...) mij ontrouw zijn geworden' (Ezechiël 14:13, 15:8).

De profeet Ezechiël voorzag waarover we hebben gelezen in het gedeelte van het Nieuwe Testament voor vandaag. Hij voorzag een tijd waarin 'het volk van Israël (...) niet meer onrein [wordt] door hun wandaden. Dan zullen zij mijn volk zijn en ik zal hun God zijn – zo spreekt God, de HEER' (14:11).

Het volk van God zat gevangen in leugens. In de psalm lazen we over 'lippen die liegen', hier lezen we over profeten die liegen en 'hun eigen ingevingen' volgen (Ezechiël 13:3). 'Hun visioenen zijn bedrieglijk, hun voorspellingen zijn vals' (v.6a). Zij gebruiken 'toverbanden' om 'mensen te vangen' (v.18). Ze 'hebben mijn volk voorgelogen en het heeft naar [hun] leugens geluisterd' (v.19). Ze 'jagen met [hun] leugens onschuldige mensen angst aan' (v.22).

Hoe was het volk ontrouw geweest? De Heer zei dat ze afgoden koesterden en niets anders voor ogen hadden dan de zonde die hen ten val bracht (14:3). Zelfs in het Oude Testament maakte de Heer zich niet alleen zorgen over zichtbare afgoden, maar ook over de afgoden in de harten van mensen. God wil graag dat we een vruchtbare wijnstok zijn die goede vrucht voortbrengt (hoofdstuk 15; zie ook Jesaja 5:1-7).

Jij wordt geroepen om deel te zijn van een trouwe gemeenschap die God kent en Hem liefheeft. Ontvang iedereen met open armen, 'van klein tot groot' (Hebreeën 8:11b). Wij hebben de opdracht om een gemeenschap te zijn waar veel eenzame mensen liefde en vergeving vinden – een gemeenschap van het volk van God – een volk dat de Heer kent en liefheeft en Hem in alles trouw is. Dit is de remedie tegen eenzaamheid.

Heer, help me om trouw te zijn aan U. Help ons om een liefdevolle, vreedzame en trouwe gemeenschap te zijn waarin veel eenzame mensen U leren kennen en de remedie tegen hun eenzaamheid vinden in de gemeenschap van Gods volk.