Omgaan met wanhopige situaties

13 mei - dag 133

Ik herinner me nog goed het interview met Rick en Kay Warren tijdens de Leadership Conference in de Royal Albert Hall in Londen. Het was een jaar na de verschrikkelijke dood van hun zoon door zelfmoord, zevenentwintig jaar oud. Ze spraken over hoe God zelfs in de puinhopen van ons leven kan werken.

Kay zei: "We hadden absoluut het gevoel dat ons leven geruïneerd was toen onze zoon stierf. Maar een van de dingen die me staande hield en hoop gaf, was het geloof dat God niet hulpeloos was in die puinhopen. God werkte nog steeds aan zijn plan van liefde in die vreselijke omstandigheden.

Al lig ik op mijn gezicht vol angst en verdriet, en weet ik niet wat ik moet doen, toch geloof ik dat ik met Gods hulp weer kan opstaan. Er is hoop. Er is een nieuwe dageraad. Er is een nieuw begin. God kan iets lelijks veranderen in iets moois. God kan iets goeds voortbrengen uit iets slechts. Hij overwint de dood. Ik klamp me aan God vast met alles wat ik heb. Ik stel mijn vertrouwen in zijn goedheid."

David heeft het in de Psalmen over 'zwaar lijden' (Psalm 60:5a, NBV). Soms lijkt het wel of alles verkeerd gaat. Misschien voel je je op dit moment wanhopig; over je gezondheid, het verlies van een dierbare, het verbreken van een relatie, problemen op je werk, problemen in je gezin, geldproblemen of een combinatie hiervan. Maar zelfs in een wanhopige situatie kun je de drie grote deugden geloof, hoop en liefde vinden.

Hoop ondanks een schijnbare nederlaag

Soms lijkt het alsof Gods volk wordt verslagen. Hoewel er een grote opleving is in grote delen van de wereld, bijvoorbeeld in Azië, gaan in West-Europa steeds minder mensen naar de kerk. Veel kerken moeten de deuren sluiten. Het christelijk geloof wordt buiten spel gezet.

Het volk van God heeft wanhopige situaties gekend. Deze psalm is een nationale klaagzang nadat het volk is verslagen door de vijand. Het volk van God voelde zich in de steek gelaten. David zegt: 'U hebt uw volk zwaar laten lijden' (v.5a, NBV).

Hij gebruikt het beeld van een aardbeving om de wanhoop en onzekerheid van het volk te illustreren: 'U hebt het land doen beven, U hebt het gespleten; genees zijn breuken, want het wankelt.' (v.4). Datzelfde beeld wordt ook tegenwoordig gebruikt om grote verschuivingen en onrust op allerlei gebieden te beschrijven. De oorlog in Oerkraïne en het Midden-Oosten, de instabiliteit van de economie, grote bedrijven, huwelijken, de samenleving en politiek worden vaak voorgesteld als instituten die schudden op hun grondvesten en op instorten staan.

Maar er is hoop. David schrijft: 'Aan hen die ontzag voor U hebben, hebt U een eigen vaandel gegeven zodat zij zich kunnen verzamelen om te strijden tegen de boogschutters' (v.6, HB). De Heer heeft een plaats aangewezen waar zijn volk kan schuilen onder zijn bescherming en kan vertrouwen op de Heer, ook in wanhopige situaties.

Liefde in plaats van een oordeel

Is seks buiten het huwelijk aanvaardbaar? Of is het een zonde? Als het een zonde is, hoe moeten we ons dan opstellen tegenover mensen die zich schuldig maken aan seksuele zonden?

Het debat over seksuele moraal wordt dagelijks gevoerd in de media. De leer van Jezus is nog steeds even relevant als 2.000 jaar geleden.

De woorden van Jezus zijn de mooiste en machtigste woorden die ooit gesproken zijn. Het is het soort woorden dat je van God zou verwachten. De dienaars zeiden: 'Nooit heeft een mens zo gesproken als deze Mens' (7:46). (Het is zo jammer dat sommige religieuze leiders Hem niet erkenden en mensen die wel in Hem geloofden aanduidden als 'dat vervloekte volk' (v.49, BGT)).

Deze vrouw, die is betrapt op overspel, moet de wanhoop nabij zijn geweest. Wanhoop kan het gevolg zijn van een nederlaag. Maar ook van immoreel gedrag. Waarschijnlijk was het bij deze vrouw een combinatie van deze twee oorzaken en ging ze gebukt onder schuldgevoelens, schaamte en doodsangst.

De beschuldigers probeerden Jezus te strikken met een vraag (8:6). Jezus geeft een van de briljantste, gedenkwaardigste en meest geciteerde antwoorden ooit: 'Wie van u zonder zonde is, laat die als eerste de steen op haar werpen' (v.7).

Jezus keurde haar overspel niet goed, maar voor Hem was het ook geen onvergeeflijke zonde. Hij liet zien hoe eenvoudig het is om anderen te veroordelen terwijl je zelf dezelfde zonde hebt begaan in je hart (vv.7-9). Dit principe kan op allerlei aspecten van het leven worden toegepast. Voordat we ons oordeel klaar hebben over anderen, is het goed om na te gaan of we zelf 'zonder zonde' zijn als het gaat om de zonde waarvan we iemand anders willen gaan beschuldigen.

Als we andere mensen oordelen, beschuldigen en veroordelen, projecteren we op hen wat we in onszelf niet onder ogen willen zien.

Deze uitspraak van Jezus is spreekwoordelijk geworden: wie zonder zonde is, werpe de eerste steen. Als we het hebben over de seksuele moraal blijkt bij nadere inspectie dat wij zelf ook niet zonder zonde zijn.

In het verhaal over de overspelige vrouw druipen alle beschuldigers af na de woorden van Jezus en blijft Hij alleen over (vv.7-9). Jezus vraagt haar: 'Heeft niemand u veroordeeld?' (v.10b). Als ze antwoordt: 'Niemand, Heere', zegt Jezus: 'Ook Ik veroordeel u niet; ga heen en zondig niet meer' (v.11).

Schuld is een afschuwelijk gevoel. Het is verschrikkelijk om veroordeeld te worden. Hoe verbazingwekkend moet het zijn geweest om Jezus te horen zeggen: 'Ook Ik veroordeel u niet' (v.11). Aangezien Hij zonder zonde was, was Jezus de enige die de eerste steen zou kunnen werpen, maar dat deed Hij niet.

Er is een bijzonder evenwicht en een bijna unieke combinatie in de woorden van Jezus. Ze zijn vol wijsheid, genade en medelijden. Jezus liet er geen twijfel over bestaan dat overspel een zonde is. En toch veroordeelt Hij de vrouw op geen enkele manier. Dit is de boodschap van het Nieuwe Testament. Zij die in Christus Jezus zijn worden niet veroordeeld (Romeinen 8:1). Dankzij Jezus' kruisdood kunnen jij en ik volledige vergeving ontvangen, hoe diep we ook gezonken zijn.

Dit is desalniettemin geen reden om maar te blijven zondigen. Jezus keurt haar zonde niet goed. Hij zegt tegen de vrouw: 'Zondig niet meer' (v.11). Jezus veroordeelt ons niet. Maar Hij zegt tegen ons allemaal, net als tegen de vrouw: 'Zondig niet meer.'

De woorden van Jezus zijn, als altijd, ingegeven door liefde en medelijden. Volg zijn voorbeeld.

Het is gemakkelijk om te kiezen voor een van twee uitersten: of we veroordelen mensen, of we gedogen de zonde. Liefde veroordeelt niet, maar gedoogt de zonde ook niet, omdat zonde menselijk leed veroorzaakt. Als we liefhebben, zoals Jezus, gedogen we zonde niet en veroordelen we mensen ook niet. We dagen de mensen (te beginnen met onszelf) liefdevol uit om de zonde de rug toe te keren.

Het Griekse woord voor 'vergeven' betekent ook 'bevrijden'. Jezus is gekomen om jou te bevrijden door de kracht van zijn Heilige Geest. Je bent bevrijd om lief te hebben zoals God jou liefheeft. Vergeving is onmisbaar in elke relatie. Het is de essentie van de liefde.

Vertrouwen midden in de chaos

Het volk van God had het zwaar. Er is een zinsnede die steeds terugkomt in het boek Richteren: 'In die dagen was er geen koning in Israël: eenieder deed wat juist was in zijn ogen' (17:6). Het was een chaotische tijd.

In deze moeilijke tijden wees God rechters aan, zoals Simson. Hij was twintig jaar lang de leider van het volk Israël (16:31). Hij was een van de geloofshelden (Hebreeën 11:32).

Gezalfd door de Heilige Geest gebruikte God hem op een krachtige manier. Maar hij had ook een zwakheid die hem aanzette tot zedeloosheid (slapen met een prostituee, Richteren 16:1-3) en bedrog (vv.4–10). Uiteindelijk dreef hij God tot het uiterste met zijn voortdurende ongehoorzaamheid en verliet de Heer hem (v.20).

Simson had buitengewone kracht gekregen van God. Maar deze kracht hield rechtstreeks verband met zijn gehoorzaamheid. God had tegen hem gezegd dat hij zijn haar niet mocht knippen. Zolang hij God gehoorzaam was, zou hij bovenmenselijke kracht hebben.

Hoe geweldig een man of vrouw van God ook is, we mogen nooit vergeten dat kracht alleen van God komt. Jezus heeft gezegd: 'Zonder Mij kunt u niets doen' (Johannes 15:5). Overwinningen die je in het verleden hebt behaald bieden geen garanties voor de toekomst; je kunt alleen vertrouwen op God die je de overwinning heeft gegeven.

Als Delila blijft aandringen, zwicht Simson en vertelt haar het geheim achter zijn kracht, terwijl hij toch geweten moet hebben dat ze hem zou verraden. Ze knipte zijn haar af en zijn kracht was weg.

Het was niet alleen chaos onder het volk, maar ook Simson bereikte een wanhopig dieptepunt in zijn leven. Hij werd gevangengenomen, zijn ogen werden uitgestoken en men wilde hem tentoonstellen als circusattractie (Richteren 16:21-25).

Midden in zijn wanhoop bidt Simson: 'Heere, HEERE! Denk toch aan mij en maak mij toch alleen nog deze keer sterk, o God' (v.28). En God verhoorde zijn gebed uit geloof. Zelfs na al zijn fouten, luisterde God toch naar Simsons hulpgeroep. Het maakt niet uit in welke situatie we zitten, of wat we gedaan hebben, het is nooit te laat om terug te keren naar God.

Pippa's bijdrage

Richteren 16:1-17:13

Simson was een bijzondere leider. Hij leek een beetje op de Hulk en viel op verkeerde vrouwen.

Hij werd verliefd op Delila. Zij was een harteloze vrouw. Ze was bereid de man die van haar hield te verraden. Waarom vertelde hij haar zijn geheim, nadat ze hem al drie keer had bedrogen? Hij moet geweten hebben dat ze niet te vertrouwen was. Hij was lichamelijk heel sterk, maar vrouwen waren zijn zwakke punt. Hij is niet de enige grote leider die ten val komt vanwege een vrouw.