We zijn in de eerste plaats loyaliteit schuldig aan God. Zijn gunst rust op mensen die Hem trouw zijn: de rechtvaardigen (v.19).

Het boek Spreuken staat vol praktische wijsheden. Je wordt aangespoord om kritisch te zijn op wat je gelooft: 'De onverstandige gelooft elk woord, maar de verstandige denkt bij alles na' (v.15, WV). Uiteindelijk gaat wijsheid om de manier waarop je je verhoudt tot God: 'Een wijze vreest [God] en keert zich af van het kwade' (v.16a, HSV).

Deze vrees is een houding van ontzag en loyaliteit. Het betekent dat je God deelgenoot maakt van al je plannen. Denk heel goed na over je plannen, zodat ze iets goeds teweegbrengen en geen kwaad. Uiteindelijk zullen zelfs 'Slechte mensen moeten buigen voor goede' (v.19a).

'Wie goeddoen, oogsten zij geen liefde en trouw?' (v.22b). Het woord voor 'oogsten' wordt ook wel vertaald als 'tonen'. Beide vertalingen zijn goed. Mensen die goed doen oogsten niet alleen liefde en trouw, maar tonen ook liefde en trouw. Dat is de kern van loyaliteit: liefde en trouw tonen. Dit staat lijnrecht tegenover mensen die boze plannen smeden om er zelf beter van te worden; mensen die de weg kwijtraken.

Toen de apostelen eropuit trokken om het goede nieuws te verkondigen, deden ze veel wonderbaarlijke tekenen en wonderen voor de mensen. 'Steeds meer mensen gingen in de Heer geloven' (v.14a). 'De mensen [stroomden] toe; ze brachten zieken mee (...) en allen werden genezen' (v.16).

Maar de hogepriester en zijn medestanders werden jaloers op hun succes (v.17). Wees gewaarschuwd. Jaloezie is zo'n grote verleiding voor mensen die als religieus worden beschouwd. In hun jaloezie arresteerden ze de apostelen en zetten hen gevangen (v.18). Maar God deed een wonder. Hij stuurde een engel van de Heer die de deuren van de gevangenis opendeed en hen naar buiten bracht.

Het vroeg veel moed om te gehoorzamen aan de opdracht om naar de tempel te gaan en het volk te vertellen over alles wat het nieuwe leven aangaat (v.20).

Toen ze weer werden betrapt terwijl ze precies deden waarvoor ze al eerder waren gearresteerd, werden ze opnieuw gearresteerd en voorgeleid aan het Sanhedrin om te worden ondervraagd door de hogepriester. Deze zei tegen hen: 'Hebben wij u niet nadrukkelijk verboden de naam van Jezus nog te gebruiken en onderricht over hem te geven? En toch verspreidt u uw leer in heel Jeruzalem en stelt u ons aansprakelijk voor de dood van deze man' (v.28).

Petrus en de andere apostelen waren loyaal aan God en aan hun roeping. Ze antwoordden: 'Men moet God meer gehoorzamen dan de mensen' (v.29).

Jezus heeft gezegd: 'Geef dan wat van de keizer is aan de keizer, en geef aan God wat God toebehoort' (Matteüs 22:21). Hiermee stelde Hij grenzen aan het gezag van mensen en aan onze loyaliteit hieraan. Als er een conflict is tussen loyaliteit aan mensen en loyaliteit aan God, moet je kiezen voor God. Uit loyaliteit aan God bleven ze het evangelie verkondigen; zelfs toen ze terechtstonden.

De korte verdediging van slechts drie verzen (Handelingen 5:30-32) is en modelpreek. Alles draait om Jezus. Het is verbazingwekkend dat ze zoveel konden zeggen in zo'n korte toespraak. Ze spreken over het kruis, de opstanding en de verheerlijking van Jezus. Ze noemen Jezus Leidsman en Redder. Ze beschrijven hoe onze redding in zijn werk gaat: kom tot inkeer en je zonden worden vergeven.

Daarnaast noemen ze ook nog even de volledige Drie-eenheid: God de Vader ('De God van onze voorouders', v.30), God de Zoon ('Jezus', v.30) en God 'de heilige Geest' (v.32). Deze preek wekte zoveel woede dat ze, net als de Zuid-Koreaanse zendelingen, moesten vrezen voor hun leven.

Maar God had ervoor gezorgd dat er een wijze man in het Sanhedrin zat, een Farizeeër met de naam Gamaliël. Hij wees de andere leden van het Sanhedrin er met behulp van voorbeelden uit de recente geschiedenis op dat 'als het mensenwerk is wat ze [de apostelen] nastreven, het op niets zal uitlopen, maar als het Gods werk is, zult u niets tegen hen kunnen uitrichten, of het zou wel eens kunnen blijken dat u tegen God strijdt' (vv.38-39).

Hoewel het Sanhedrin zich liet overtuigen door zijn woorden, werden de apostelen toch gegeseld en kregen ze het bevel de naam van Jezus niet meer te gebruiken (v.40).

Ook hier zien we de bijzondere moed van deze mannen en hun loyaliteit aan God en hun roeping als 'de apostelen het Sanhedrin [verlaten], verheugd dat ze waardig bevonden waren deze vernedering te ondergaan omwille van de naam van Jezus. Ze bleven dagelijks onderricht geven in de tempel of bij iemand thuis en gingen door met het verkondigen van het goede nieuws dat Jezus de messias is' (vv.41-42).

Loyaliteit is een heel aantrekkelijke eigenschap. Gebrek aan loyaliteit maakt dingen kapot en beschaamt vertrouwen. Gebrek aan loyaliteit kan het bestuur van een kerk, bedrijf of zelfs een land ondermijnen.

Bij David was het zijn eigen zoon die niet loyaal was. Dit moet hem veel pijn hebben gedaan. David hield van Absalom; de koning verlangde ernaar Absalom weer te zien (14:1, HB). God praat met David via de wijze vrouw uit Tekoa. Na dit gesprek zegt David: 'Ga Absalom halen en breng hem hier' (v.21, HB). Toen hij terugkwam kuste de koning Absalom (v.33). David bood hem de gelegenheid om een loyale zoon te zijn.

Maar helaas beantwoordde Absalom de liefde en loyaliteit van David niet. We zien hier een indringende beschrijving van gebrek aan loyaliteit en waar dat toe leidt.

Er is altijd wel een mogelijkheid om niet loyaal te zijn. Er zijn altijd wel mensen die iets te klagen hebben; over de overheid, het werk of de kerk (15:2). Als je loyaal bent, doe je je best om deze klachten op te lossen.

Maar Absalom nam deze kans niet te baat. Hij zei tegen de klagers: 'De koning zal niet naar u luisteren. Ook al hebt u helemaal gelijk.' En hij zei: 'Ik zou de rechter van dit land moeten zijn! Ik zou iedereen die een klacht had, gelijk geven!' (vv.3-4, BGT).

Dat is natuurlijk klinkklare onzin. Maar een belofte is gauw gedaan. Een trouweloos mens zegt: “Als ik het voor het zeggen had, zou alles veel beter zijn.” 'Zo stal Absalom het hart van de mannen van Israël' (v.6, HSV). Gebrek aan loyaliteit begint in je hart en in je gedachten. Loyaliteit trouwens ook. Hou je hart en gedachten goed in de gaten en laat je hart niet stelen.

Maar hier vinden ze Absalom als aanvoerder en 'steeds meer mensen sloten zich bij Absalom aan. Zo ontstond een wijdvertakte samenzwering' (v.12b). Mensen die ergens ontevreden over zijn, zijn altijd op zoek naar een verbindende factor. Ze zoeken iemand in de groep die de leiding heeft rondom wie ze zich kunnen scharen. Als alle leiders trouw blijven aan elkaar, krijgen de klagers geen voet aan de grond.