Jouw woorden kunnen een bron van grote zegen zijn: 'De woorden van goede mensen zorgen voor een lang leven' (v.11a, BGT). Maar woorden kunnen ook grote schade aanrichten: '... de woorden van slechte mensen doen kwaad' (v.11b, BGT).

Woorden hebben de kracht om relaties stuk te maken: 'Haat brengt ruzie voort' (v.12a). Maar ze hebben ook de kracht om relaties te helen: 'Liefde dekt alle fouten toe' (v.12b). '... de liefde bedekt echter al het menselijk falen' (v.12b, HB).

Het is heel belangrijk om je tong in bedwang te houden. 'Een veelprater begaat al snel een misstap, wie zijn tong in toom houdt is verstandig' (v.19). Abraham Lincoln heeft gezegd: 'Je kunt maar beter je mond houden en mensen laten denken dat je dom bent, dan spreken en alle twijfel wegnemen!'

Verschillende keren zet de schrijver van Spreuken in dit gedeelte 'de mond van de dwaas' (v.14b, WV) tegenover 'de mond van de rechtvaardige' (v.11a, WV). De ene spreekt woorden van haat (v.12a), de andere woorden van liefde (v.12b) en wijsheid (v.13).

Woorden van haat leiden tot geweld (v.11b), ruzie (12a), rampen (v.14b) en laster (v.18b).

Woorden van liefde zijn een bron van leven (v.11a); ze bedekken 'alle fouten' (v.12b) en zijn 'zuiver zilver' (v.20a). Als iemand je heeft beledigd, zeg dan geen lelijke dingen terug. Je zou kunnen zeggen dat je door wrok jegens iemand te koesteren, je die persoon als het ware in je hoofd laat wonen zonder huur te vragen. Beantwoord haat liever met liefde. Zeg goede dingen over de ander, ook als deze er zelf niet bij is. Je zult zien dat jouw liefde een einde maakt aan het geruzie en dat de relatie weer goed komt.

Jezus had geen diploma of formele opleiding. Hij kende de Schriften van achter naar voren, maar Hij had nooit gestudeerd aan een theologische hogeschool. Toch hebben zijn woorden en taal over God zoveel kracht dat Hij op zijn dertigste elke dag in de tempel onderwijs kon geven en de mensen aan zijn lippen hingen.

De woorden van Jezus bezitten meer kracht dan welke andere woorden dan ook. 'Overdag gaf hij onderricht in de tempel (...) Iedere ochtend kwam het hele volk al vroeg naar de tempel om naar hem te luisteren' (vv.37-38).

De woorden van Jezus hebben eeuwigheidswaarde. Jezus maakt onderscheid tussen zijn eigen woorden en de tijdelijke dingen die de leerlingen om zich heen zien. Jezus voorspelt de verwoesting van de tempel (vv.5–6) en de stad Jeruzalem (v.8 ev.) in het jaar 70. Hij zegt: 'Hemel en aarde zullen verdwijnen, maar mijn woorden zullen nooit verdwijnen' (v.33). Tweeduizend jaar later worden steeds meer mensen over de hele wereld geraakt door de woorden van Jezus.

De leer van Jezus wordt door velen erkend als de grootste leer ooit. We hebben enorm veel vooruitgang geboekt op het gebied van wetenschap en technologie. Maar in de laatste tweeduizend jaar heeft niemand de normen en waarden van Jezus kunnen verbeteren. De woorden van Jezus zijn de mooiste woorden ooit. Het is het soort woorden dat je van God zou verwachten.

Jezus waarschuwt ons voor misleidende woorden. Hij zegt: 'Let op, laat je niet misleiden. Want er zullen velen komen die mijn naam gebruiken en zeggen: “Ik ben het,” of: “De tijd is gekomen.” Volg hen niet!' (v.8).

Jezus heeft ons de opdracht gegeven om iedereen lief te hebben; onze naasten en zelfs onze vijanden. Nu waarschuwt Hij ons dat we weliswaar iedereen lief moeten hebben, maar dat iedereen ons zal haten (v.17).

Als je wordt vervolgd, moet je dit zien als een kans om te 'getuigen' (v.13). Jezus zegt hierover: 'Bedenk wel dat jullie je verdediging niet moeten voorbereiden. Want ik zal jullie woorden van wijsheid schenken die door geen van je tegenstanders kunnen worden weerstaan of weersproken' (vv.14-15). De woorden van Jezus hebben veel kracht en Hij belooft dat Hij jou woorden zal geven die kracht zullen hebben.

Jezus gebruikt vaak liefdevolle woorden die relaties bevorderen. Het gaat over je hart en je gebedsleven. Hij zegt: 'Pas op dat jullie hart niet afgestompt raakt door de roes en de dronkenschap en de zorgen van het dagelijks leven' (v.34). '... laat je niet in beslag nemen door de zorgen van het leven' (v.36a, HB). 'Wees waakzaam en bid onophoudelijk' (v.36a).

Jozua is Mozes' opvolger. Mozes wordt 'de dienaar van de HEER' genoemd (Jozua 1:1) en Jozua krijgt dezelfde titel van God. Het is de titel die ook de profeten (Amos 3:7), Paulus (Romeinen 1:1) en Jezus zelf (Jesaja 52:13) hadden. De zegen die je ontvangt als 'dienaar van de Heer' geldt nu voor alle christenen. Maar elke zegen die God je geeft, gaat gepaard met een bepaalde verantwoordelijkheid. En die verantwoordelijkheid moet je serieus nemen.

Voor Jozua zijn vooral woorden die God heeft gesproken van belang (Jozua 1:7a). Hij moet zich eraan houden, zich er dag en nacht in verdiepen en ze in de praktijk brengen (vv.7-8). Vul je hoofd met Gods waarheid, ook als je 's nachts wakker ligt. Dit heeft invloed op je gedachten. Je zult denken aan waarheid, vrijheid, liefde, overwinning en vrede. God benadrukt dit nog eens door rechtstreeks tegen Jozua te praten (v.1), hem te bemoedigen en kracht te geven met twee belangrijke beloften.

God belooft zijn vrede: 'Elk stuk grond dat jullie zullen betreden geef ik jullie' (v.3). 'Zolang je leeft zal niemand tegen je kunnen standhouden' (v.5a). 'De HEERE, uw God, geeft u rust' (v.13b, HSV). Wij vinden deze rust in Jezus. Rust betekent niet achteroverzitten, maar je zorgen van je afzetten en van binnen een diepe vrede en veiligheid ervaren omdat Jezus is wie Hij is.

De schrijver van Hebreeën zegt: 'Was de rust hun al door Jozua gegeven, dan zou God daarna niet meer over een andere dag hebben gesproken' (Hebreeën 4:8). Die 'dag' is mogelijk gemaakt door Jezus. Jezus zelf heeft beloofd: 'Kom naar mij, jullie die vermoeid zijn en onder lasten gebukt gaan, dan zal ik jullie rust geven' (Matteüs 11:28).

Ten tweede belooft God zijn persoonlijke nabijheid: 'Zoals ik Mozes heb bijgestaan, zo zal ik ook jou bijstaan. Ik zal niet van je zijde wijken en je niet verlaten' (Jozua 1:5b). Dit geeft kracht en moed: 'Je hoeft nergens bang voor te zijn' (v.9b, BGT). God zegt niet dat we geen angst mogen voelen. Hij zegt dat we er niet aan moeten toegeven. Laat angst je niet de zegen afpakken die God je wil geven. Hij vervolgt: 'Laat je door niets weerhouden of ontmoedigen, want waar je ook gaat, de HEER, je God, staat je bij' (v.9b).

Ook deze belofte wordt voor ons vervuld door Jezus, dankzij het werk van de Geest. De laatste woorden van Jezus voordat Hij opsteeg naar de hemel waren: 'Ik ben met jullie, alle dagen, tot aan de voltooiing van deze wereld' (Matteüs 28:20).

Wanneer Jozua onder het gezag van Gods woorden komt, hebben ook zijn eigen woorden ook kracht en gezag. Het volk antwoordt: 'We zullen alles doen wat u ons bevolen hebt (...) Zoals we naar Mozes hebben geluisterd, zo zullen we naar u luisteren' (Jozua 1:16-17). Als je Gods woorden hoort en spreekt, bezitten ook jouw woorden kracht, net als die van Jozua (v.18).

Om te voorkomen dat deze woorden aanleiding geven tot overdreven spiritualiteit of eigenmachtigheid en om beide voeten op de grond te houden, eindigt het gedeelte voor vandaag met het prachtige verhaal over de manier waarop God de hoer Rachab gebruikt voor zijn plannen. Het is typerend voor God dat Hij een zondares, een hoer, uitkiest als voorouder van Jezus (Matteüs 15) en als geloofsheld (Hebreeën 11:31). Dit steekt ons een hart onder de riem; ons verleden hoeft ons niet te hinderen. Joyce Meyer zegt hierover: 'We hebben allemaal een verleden. En hoe slecht je verleden ook is, je kunt het achter je laten. God kan je opnieuw laten beginnen, Hij kan je inschakelen in zijn plan en je een toekomst geven.'