Leidinggeven zoals Jezus

31 januari - dag 31

Er zijn maar weinig mensen die zoveel invloed hebben gehad op het dagelijkse management van bedrijven en mensen als Ken Blanchard, auteur van ‘The One Minute Manager’, waarvan meer dan 13 miljoen exemplaren zijn verkocht. Het boek had in korte tijd zoveel succes, dat hij moeite had om met de eer te strijken. Hij begon na te denken over God. Hij begon de Bijbel te lezen. Hij begon met de Evangeliën. Hij wilde weten wat Jezus deed.

Hij raakte geboeid door de manier waarop Jezus twaalf doodgewone mannen omvormde tot de eerste generatie leiders van een beweging die 2000 jaar later nog steeds enorme invloed heeft op de wereldgeschiedenis. Hij realiseerde zich dat Jezus het schoolvoorbeeld was van alles wat hij had onderwezen of geschreven over effectief leiderschap, en wel op een manier die beter was dan Ken had kunnen weergeven of beschrijven.

Jezus is meer dan alleen een geestelijk leider. Hij is een modelvoorbeeld van praktisch en effectief leiderschap voor elke organisatie, alle mensen en elke situatie. Je vindt jezelf misschien helemaal geen leider, maar leiderschap draait om invloed. Jij hebt wel invloed, en daarom zijn wij allemaal in zekere zin leiders.

Jezus is de beste leider aller tijden. In de gedeelten voor vandaag zien we een paar kenmerken van Jezus' leiderschap naast die van twee andere geweldige, invloedrijke mensen in de Bijbel: David en Job.

De lofprijzing van een leider

David was een van de beste leiders in de geschiedenis van Israël. Hij heeft ook een paar van de allermooiste lofprijsliederen geschreven. Duizenden jaren later worden zijn psalmen nog steeds gebruikt om God te eren.

In deze psalm zien we dat lofprijzing en gebed de grondslag waren van zijn leiderschap. Ook in moeilijke tijden en tijden van vijandschap zegt hij: 'In mijn nood riep ik de HEERE aan, ik riep tot mijn God' (v.7). Het resultaat was dat zijn omstandigheden compleet veranderden en hij succes had, waarna David zijn dankbaarheid uitte in een lied.
Volg zijn voorbeeld in tijden van succes, maar ook in moeilijke tijden en probeer je leven te baseren op gebed en lofprijzing.

Lofprijzing begint met liefde voor God: 'Ik heb u hartelijk lief HEERE, mijn sterkte' (v.2). David geeft vervolgens uiting aan zijn liefde, verheerlijking en dankbaarheid aan God. Hij werd geconfronteerd met vijanden (v.4b), dood en verderf (vv.5-6,) en nood (v.7a). Als hij terugkijkt, ziet hij hoe God zijn roepen heeft gehoord en hem heeft gered van zijn vijanden (vv.4-7).

De laatste paar jaar heb ik in de kantlijn van mijn Bijbel een lijst gemaakt met mijn schreeuwen om hulp (v.7a). Ik verbaas me erover hoe God mijn hulpgeroep heeft verhoord. Zo veel van mijn gebeden zijn verhoord (maar nog niet allemaal). Als je de dingen opschrijft, helpt dit als geheugensteun om God te danken.

De eigenschappen van een leider

Wat betekent dat nou in de praktijk, ‘leidinggeven zoals Jezus’?

Geef leiding vanuit je persoon, niet vanuit je positie
Wie je bent is veel belangrijker dan wat je doet of wat je hebt, belangrijker dan je positie of je bezit. Jezus ontleende zijn gezag niet aan een hoge positie in een of andere hiërarchie. Het had te maken met wie Hij was als persoon. Hij had een natuurlijk gezag. Hij had het volste vertrouwen dat Hij alleen maar hoefde te zeggen: '... de HEERE heeft ze nodig' (v.3). Hij hoefde niet te dreigen en geen beloften te doen.
Wees vriendelijk en bescheiden
'Jullie koning komt eraan. Hij is vriendelijk' (v.5, BGT). De wereld verwacht deze eigenschap niet van een leider. Toch is dit de kern van het leiderschap van Jezus. Het Griekse woord betekent 'zachtmoedig', 'zorgzaam', 'bescheiden'. Het is het tegenovergestelde van agressief en zelfzuchtig.
Vermijd arrogantie en uiterlijk vertoon
Jezus reed Jeruzalem binnen op een ezel. Wat een contrast met andere leiders, wereldlijk en geestelijk, die rondreisden met pracht en praal en opzichtige gevolgen. Jezus' manier van reizen toont grote nederigheid. Dit is het tegenovergestelde van hoogmoed en arrogantie, wat zo gemakkelijk binnensluipt in menselijk leiderschap.
Schuw de confrontatie niet
Mensen denken soms dat vriendelijkheid en nederigheid betekenen dat je in elke situatie toegeeft, maar Jezus ging een confrontatie zeker niet uit de weg. Hij ‘ging de tempel van God binnen en dreef allen die in de tempel verkochten en kochten naar buiten, en keerde de tafels van de wisselaars om‘ (v.12). Een van de moeilijkste aspecten van leiderschap is om te weten wanneer het goed is om de confrontatie aan te gaan.

Als je de confrontatie niet aangaat, is dit ook een beslissing met consequenties. Conflicten en confrontaties zijn nooit eenvoudig, maar wel noodzakelijk voor goed en moedig leiderschap, mits je er met wijsheid mee omgaat.
Streef naar geestelijke kracht, niet naar wereldlijke macht
De macht en kracht van Jezus was zo anders dan die van veel leiders in de wereld. Blinden en verlamden kwamen naar Hem toe en Hij genas hen (v.14). Geestelijke kracht is veel belangrijker dan aardse macht. Deze kracht is niet maakbaar. Geestelijke kracht put je alleen uit een band zoals Jezus had met God.
Maak van gebed je hoogte prioriteit
In Jezus' confrontatie met de geldwisselaars zien we hoe belangrijk gebed voor Hem was (v.13). En in alle Evangeliën lezen we dat Jezus zich terugtrok (v.17) om alleen te zijn met God. Dit was de bron van zijn kracht. Net als bij David is gebed een van de pijlers van het leiderschap van Jezus

Het perspectief van een leider

Jobs vrienden blijven hem om de oren slaan met 'lege woorden' en 'bedrog' (21:34, NBV).

We zien ook Jobs worsteling met zijn eigen ellende. Zijn vrienden geven een simplistische analyse, maar Job begrijpt dat de wereld veel complexer in elkaar zit. Dit leven is vol onrecht. Job schreeuwt het uit: 'Waarom leven goddelozen lang, tot in hun ouderdom welvarend en gezond (...) Hun leven kent slechts voorspoed en rustig dalen ze af naar het dodenrijk' (21:7,13, NBV).

Wees niet verbaasd dat er mensen zijn die God radicaal afwijzen. Ze zeggen tegen Hem: 'Blijf ver van ons, wij willen niet de wegen volgen die u wijst. Wie is de Ontzagwekkende dat wij hem zouden eren? Wat baat het ons tot hem te bidden?' (vv.14-15, NBV). En toch lijken ze in voorspoed en vrede te leven.

In de Bijbel staat nergens dat 'de goddelozen' in dit leven krijgen wat hun toekomt. Soms is dit het geval, maar soms lijken ze de dans te ontspringen. Je moet niet raar opkijken als je 'goddelozen' ziet die hun jaren in voorspoed slijten. Je moet niet raar opkijken als je 'onschuldigen' ziet lijden. God lijkt dit allebei toe te laten in dit leven. (Dit betekent niet dat we onrecht of het lijden van onschuldige mensen maar moeten accepteren. We moeten juist alles in het werk stellen om dit te bestrijden.)

Dit leven is echter niet het einde. God heeft de eeuwigheid om de dingen recht te zetten. Job krijgt een glimp te zien van onze hoop voor de toekomst (bijna uniek in het Oude Testament):

'Ik weet: mijn redder leeft,
en hij zal ten slotte hier op aarde ingrijpen.
Hoezeer mijn huid ook is geschonden,
toch zal ik in dit lichaam God aanschouwen' (19:25-26, NBV).

Jobs inzicht is een vooruitwijzing naar de hoop op opstanding en het eeuwige leven van het Nieuwe Testament. Een religieuze leider heeft een eeuwig perspectief, wat een volledig andere dimensie geeft aan christelijk leiderschap.

Stel je voor dat een belangrijk persoon bij je thuis op bezoek komt. Waarschijnlijk zul je hiervoor een aantal voorbereidingen treffen. Je zorgt dat je er zelf klaar voor bent. Je zorgt ervoor dat de anderen in je huis er klaar voor zijn en je brengt het huis zelf op orde, zodat het er fris en schoon uitziet.

Een christelijk leider heeft een eeuwig perspectief en de hoop dat onze redder uiteindelijk op aarde zal ingrijpen (v.25). Bereid jezelf voor, help anderen zich voor te bereiden (evangelisatie, discipelschap en pastorale zorg) en breng het huis op orde (vitalisering van de kerk en de transformatie van de samenleving). Dit geldt niet alleen voor kerkelijk leiders. Deze drie fundamentele dimensies zouden bij alle christelijke leiders in alle gelederen van organisaties en de maatschappij aan de basis moeten liggen van hun gedachten, hun beslissingen en hun daden.

Bovendien geeft dit perspectief een volkomen andere kijk op je plannen en doelen. Als dingen niet gaan zoals gehoopt, vanwege de onrechtvaardigheid van personen, organisaties of systemen, kun je er toch op vertrouwen dat uiteindelijk recht zal geschieden.