Je leven optimaal benutten

25 februari - dag 56

In zijn boek Hoe Jezus de wereld op zijn kop zet schrijft Shane Claiborne dat mensen hem vaak vragen wat voor iemand Moeder Teresa eigenlijk was. 'Soms lijkt het wel alsof ze zich afvragen of ze daadwerkelijk licht gaf of een aureool had. Ze was klein, gerimpeld en kostbaar, misschien wel een beetje nors, als een prachtig, wijs, oud omaatje. Maar wat ik nooit zal vergeten zijn haar voeten. Haar voeten waren misvormd.

Elke ochtend staarde ik ernaar. Ik vroeg me af of ze misschien lepra had opgelopen. Op een dag legde een zuster het me uit. “Haar voeten zijn misvormd omdat we net genoeg schoenen krijgen voor iedereen en Moeder niet wil dat iemand anders het slechtste paar krijgt. Ze spit de hele stapel door en kiest zelf de slechtste schoenen. Dat doet ze al jaren en daardoor zijn haar voeten helemaal vervormd.” Haar voeten zijn dus vervormd door jarenlange naastenliefde.'

Als je mensen vraagt wie ze het meest bewonderen, zeggen veel mensen: “Moeder Teresa”. Zij haalde het beste uit haar leven. Dit lijkt een tegenstelling. Ze cijferde zichzelf tenslotte helemaal weg, nam haar kruis op en volgde Jezus.

Het leven is een bijzonder en prachtig geschenk. In de Bijbel worden we steeds opnieuw aangespoord om dit geschenk niet te verspillen, maar om het optimaal te benutten.

Leer zelfdiscipline

Het boek Spreuken geeft je praktische wijsheid om je leven optimaal te benutten en de valkuilen te vermijden waardoor je je leven verspilt. In het gedeelte voor vandaag zien we twee voorbeelden:

Ga goed om met je geld
Een van de aspecten van het leven waar we zelfdiscipline nodig hebben, is op het gebied van geldzaken. Er zijn altijd een heleboel financiële valkuilen, zoals onbeheersbare schulden, onverstandige investeringen en domme leningen. De schrijver drukt je op het hart om alles in het werk te stellen om financiële problemen zo snel mogelijk op te lossen (vv.2–5): 'Slaap daar niet eerst een nachtje over, maar regel zulke zaken snel' (v.4, HB).

Misschien moet je je daarvoor onderwerpen (v.3). Misschien moet je smeken (v.3, GNB). Doe alles wat je kunt om jezelf uit deze valstrik te bevrijden (v.5). Als je je geldzaken niet op orde hebt, kan dat een verwoestend effect hebben op jouw leven en op dat van je gezin.
Ga goed om met je tijd
We kunnen ons leven verspillen door een gebrek aan zelfdiscipline. Als we niet onze verantwoordelijkheid nemen, ligt luiheid op de loer, met alle rampzalige gevolgen van dien (vv.9-11). We kunnen zelfsturing leren van de mier; niemand vertelt hem wat hij moet doen. 'Hoewel hij geen aanvoerder heeft, geen leidinggevende of heerser’(v.7), werkt hij ontzettend hard: ‘maakt hij zijn eten gereed in de zomer, verzamelt hij zijn voedsel in de oogsttijd.’ (v.8)

Natuurlijk is het heel belangrijk dat je voldoende slaapt. Je lichaam heeft behoefte aan rust. Maar je moet oppassen dat je geen tijd verspilt met onproductieve bezigheden.

Geef je leven weg

Jezus waarschuwt zijn leerlingen voor de 'zuurdesem' van de Farizeeën en Herodes (8:15). 'Zuurdesem' of gist was een gebruikelijke metafoor voor de neiging tot kwaad in de mens. Het lijkt een onbeduidende kleinigheid, maar het heeft nare gevolgen voor de hele persoon. De leerlingen begrepen het nog steeds niet, omdat ze zich blindstaarden op het fysieke aspect en daarom het spirituele aspect niet konden zien.

Er is op zich niets mis met fysieke dingen. De blinde wilde Jezus aanraken (v.22). Jezus deed iets heel fysieks: Hij spuugde op de ogen van de man en legde twee keer zijn handen op de ogen van de man (vv.23-25). Hij bad twee keer om de man helemaal te genezen. Dit is een aansporing voor ons om te blijven bidden voor de zieken, en het niet bij één keer te laten.

Uiteindelijk begrijpen de leerlingen wie Jezus is: 'U bent de Christus' (v.29). 'Christos' betekent 'de Gezalfde, de Messias'. In de tijd van Jezus werd dit woord vooral gebruikt om de nieuwe Davidische koning aan te duiden die verwacht werd. In het Oude Testament werden alle koningen, priesters en profeten gezalfd. Jezus vervult alle drie deze rollen. Hij is de Koning, de Hogepriester en de Profeet.

Toch was deze naam, Messias, niet helemaal goed. Jezus zelf geeft de voorkeur aan de naam 'Zoon des mensen' (v.31a). ‘Zoon des mensen’ was nog majestueuzer en daardoor een passender naam. Deze naam omvat ook het aspect van het lijden (Daniël 7:21). De ‘Zoon des mensen’ was ook een representatieve figuur die Zichzelf identificeerde met de mensen.

Hierna begint Jezus te vertellen over het kruis (Markus 8:31). We kunnen het kruis alleen begrijpen als we begrijpen wie Jezus is. Zijn leer is zo vol tegenstellingen, tegennatuurlijk en verrassend dat Petrus Hem apart neemt om Hem terecht te wijzen (v.32).

We zien hier een parallel met de genezing van de blinde man. Ook de ogen van de leerlingen worden stap voor stap geopend. Eerst gaan de ogen van Petrus open en ziet hij wie Jezus is (v.29). Hij begrijpt alles echter nog maar voor de helft. Hij ziet nog niet wat Jezus' missie is (vv.31-32). Petrus ‘ziet’ wel een gedeelte, maar nog niet alles.

Jezus moet zijn leerlingen de bijzondere tegenstelling uitleggen wat het betekent om het leven optimaal te benutten. Hijzelf is daarvan het ultieme voorbeeld. Hij zegt dat je je leven moet weggeven als je het optimaal wilt benutten. Je moet je leven opgeven en in dienst stellen van Hem en van het evangelie; 'Want wie zijn leven zal willen behouden, die zal het verliezen; maar wie zijn leven zal verliezen omwille van Mij en om het evangelie, die zal het behouden' (v.35).

Hierna zegt Hij paradoxaal genoeg dat het mogelijk is dat een mens ‘heel de wereld wint, en aan zijn ziel schade lijdt’ (v.36). De acteur Jim Carrey heeft eens gezegd: “Ik vind dat iedereen rijk en beroemd moet worden en alles moet doen waarvan hij droomt. Dan kunnen ze zien dat dat niet de oplossing is.”

Zelfs de rijkste multimiljardairs bezitten maar een heel klein stukje van de wereld. Jezus waarschuwt ons om die weg niet in te slaan. Zelfs als we nog meer succes zouden hebben en de hele wereld zouden winnen, zouden we toch ons leven verspillen en onze ziel verspelen (v.36). Hij zegt dat je je leven alleen kunt vinden, als je jezelf verloochent, je kruis op je neemt en Hem volgt (v.34).

Jezelf 'verloochenen' betekent nee tegen jezelf zeggen. Het leven als christen betekent dat je elke dag nee tegen jezelf moet zeggen. De wereld denkt dat je alleen kunt leven als je nooit nee tegen jezelf zegt, jezelf niets ontzegt. Maar Jezus zegt precies het tegenovergestelde. Je kunt alleen je leven vinden, als je jezelf verloochent, je kruis op je neemt en Hem volgt.

Het is je roeping om lief te hebben. Je bestemming is om te leven voor God en voor andere mensen. En als je jezelf weggeeft, zal God voor je zorgen.

De leer van Jezus is radicaal en revolutionair. Het is precies het tegenovergestelde van wat je zou verwachten. Toch zien we hoe het in de praktijk werkt. Mensen die erop uit zijn om al hun eigen wensen uit te laten komen, raken gedesillusioneerd en ontevreden en hebben het gevoel hun leven te verspillen. Mensen die Jezus' leer volgen, vinden het leven in al zijn volheid.

Dien God op je werk

Je hoeft je werk niet op te geven om God met je hele hart te kunnen dienen. In het leven van Bezaleël zien we een voorbeeld van iemand die zijn leven optimaal benutte door God te dienen met zijn werk. Zijn dagelijks werk was zijn belangrijkste dienst aan God en de wereld.

God vervult zijn volk met zijn Geest zodat de mensen hun werk kunnen doen: 'Ik heb Bezaleël (...) vervuld met de Geest van God. Ik heb hem veel wijsheid, aanleg en vakmanschap gegeven voor de bouw van de tabernakel en alles wat zich daarin bevindt' (Exodus 31:1-3, HB).

Bezaleël was beeldhouwer. God heeft hem uitgekozen voor de bouw van de tabernakel (37:1 en ook 31:1-5). Hij gaf gehoor aan Gods roeping en voerde alles uit zoals de Heer het aan Mozes had opgedragen (38:22). Hij werkte samen met een team, onder andere met een bekwaam vakman die Oholiab heette, en maakte prachtige dingen voor God (v.23). Hij kon dit doen omdat hij was ‘vervuld met de Geest van God’ (31:3; 35:31).

Je kunt best een getalenteerd musicus, schrijver of kunstenaar zijn zonder dat je vervuld bent met de Geest. Maar als de Geest van God mensen inspireert bij deze taken, krijgt hun werk vaak een extra dimensie. Hun werk heeft dan een veel grotere spirituele zeggingskracht. Dit geldt zelfs voor mensen die geen natuurlijke, bijzondere aanleg voor muziek of een andere kunstvorm hebben. Mensen kunnen worden geraakt en levens kunnen worden veranderd. Ongetwijfeld gebeurde er iets dergelijks door Bezaleël.