Het is nooit te laat

18 april - dag 108

Ik zie mezelf graag als jong. Ik hoorde laatst dat de middelbare leeftijd loopt van je 35ste tot je 58ste. Als dat zo is, ben ik niet alleen niet jong meer, ik ben zelfs niet eens meer van middelbare leeftijd!

Mensen hebben het vaak over de 'midlifecrisis' als ze het over de middelbare leeftijd hebben. Een midlifecrisis kan het gevolg zijn van het ouder worden, of van ouder worden in combinatie met veranderingen, problemen, spijt over werk, carrière, relaties, kinderen en lichamelijke veranderingen die horen bij het ouder worden.

Mensen in een midlifecrisis zijn vaak op zoek naar een niet gedefinieerd ideaal of doel. Soms voelen we wroeging over doelen die we nog niet hebben bereikt. We zijn bang dat collega's die het verder hebben geschopt op ons neerkijken. We verlangen er vaak naar om ons jonger te voelen.

Aan al deze gevoelens ligt een gevoel van gemis ten grondslag. Vaak komen we tijdens een midlifecrisis tot het tragische inzicht dat veel van wat we nastreven eigenlijk weinig voorstelt (al zijn de dingen die we hiervoor in de plaats stellen ook niet altijd even wijs).

Ik heb me vaak afgevraagd of Zacheüs, over wie we vandaag lezen in het gedeelte van het Nieuwe Testament, in een midlifecrisis zat. Of dat nu zo was of niet, hij vond wat hij en zoveel mensen zoeken in zijn ontmoeting met Jezus.

Hoe lang je ook al op de verkeerde weg zit, je kunt altijd omkeren. Jezus vindt het nooit te laat om opnieuw te beginnen en ervoor te zorgen dat je leven de juiste kant op gaat.

Doe de 'schommelstoeltest'

Een geslaagde zakenman, die bekendstaat als zeer integer, vertelde me dat hij al zijn beslissingen onderwerpt aan de 'schommelstoeltest'. Hij stelt zichzelf voor, gepensioneerd en zittend in zijn schommelstoel, terwijl hij terugkijkt op de beslissingen die hij heeft genomen. Wat zou hij een goede beslissing vinden en wat een slechte? Hij wil er zeker van zijn dat hij later geen spijt krijgt van de beslissingen die hij nu neemt.

In dit gedeelte zien we welke dingen we moeten vermijden; dingen als heimelijkheid (v.10a), bedriegerij (vv.8,10b) en luiheid (v.4).

Als je eerlijk en oprecht leeft, voorkom je dat je later spijt krijgt. 'Niemand wordt gelukkig van gestolen geld, maar eerlijkheid redt mensen van de dood' (v.2, BGT). 'Aan goede mensen denkt men dankbaar terug, slechte mensen wil men zo snel mogelijk vergeten' (v.7, GNB).

'Als je goed en eerlijk leeft, ben je veilig' (v.9a, BGT). 'Maar als je liegt en bedriegt, zul je gestraft worden' (v.9b, BGT).

Geef je leven de juiste richting

Jezus is gekomen om ons te verlossen en ons leven te veranderen.

Hij neemt zijn twaalf leerlingen apart (18:31) en legt uit dat de reden voor zijn komst met zich meebrengt dat Hij zal worden bespot, mishandeld en bespuwd, gegeseld en gedood (vv.32-33a). Maar 'op de derde dag zal Hij weer opstaan' (v.33b). Het zijn de kruisdood en de opstanding van Jezus die ieder mens hoop bieden.

De blinde man is een voorbeeld van iemand wiens leven compleet wordt veranderd als hij Jezus leert kennen. Een man die als bedelaar door het leven ging, verandert volkomen als hij om medelijden roept. Jezus zegt tegen hem: 'Word ziende. Uw geloof heeft u behouden. En onmiddellijk werd hij ziende, en hij volgde Hem, terwijl hij God verheerlijkte.' (vv.42-43a).

Hierna lezen we over de ontmoeting tussen Zacheüs en Jezus. Zacheüs was waarschijnlijk niet jong. Als 'oppertollenaar' stond hij op de bovenste sport van de professionele ladder (19:2). Hij kon nog wel rennen en in een boom klimmen (v.4), maar hij werd er niet jonger op. Hij was rijk geworden (v.2) en waarschijnlijk was zijn werk het belangrijkste in zijn leven. Als hoofdtollenaar had Zacheüs waarschijnlijk de leiding over een aantal mensen.

Hij had verschillende keren promotie gemaakt en kon met tevredenheid terugkijken op wat hij bereikt had. Maar voor zijn persoonlijk leven was het niet fijn om tollenaar te zijn. De mensen wilden niets met hem te maken hebben, wezen hem af, en lieten hem links liggen. Mensen in de omstandigheden van Zacheüs hebben vaak een hekel aan hun werk en voelen zich gevangen in het leven dat ze gekozen hebben.

Hij had waarschijnlijk wel een gezin en we lezen dat hij een 'huis' had (v.9). Misschien werkte hij wel zo hard voor hen. Een midlifecrisis kan heel ontwrichtend zijn voor het gezinsleven. Iemand in een midlifecrisis kan heel boos worden, in een depressie raken en degenen die hem het meest na staan hiervan de schuld geven. Ze hebben het gevoel dat ze nooit hard genoeg kunnen werken om hun gezin te geven wat het nodig heeft.

We kunnen ervan uitgaan dat Zacheüs religieus was opgevoed. Zijn ouders hadden hem de naam Zacheüs gegeven, 'de rechtvaardige'. Maar nu werd hij door godsdienstige mensen gezien als 'een zondige man' (v.7), omdat hij voor de Romeinse overheersers belasting inde bij zijn eigen volk en hiervan een groot deel voor zichzelf achterhield.

Maar toch: ‘hij probeerde te zien wie Jezus was’ (v.3). Hij moet beseft hebben dat hij iets miste. Ondanks al zijn geld, succes, gezinsleven en 'religie' ontbrak er iets. Zacheüs wilde Jezus zien, maar hij wilde niet dat Jezus hem zag (v.4).

Veel mensen hebben het idee dat God hen zal afwijzen omdat ze niet perfect zijn en verkeerde dingen doen. Maar God houdt van mensen met tekortkomingen en wijst je niet af, maar keert zich juist naar je toe.

Zacheüs besefte niet dat je je voor God niet kunt verbergen. Jezus wist wie hij was en kende zelfs zijn naam. Zacheüs besefte niet dat Jezus van hem hield en hem wilde kennen (v.5). Wat je ook hebt gedaan en welke tekortkomingen je ook hebt, Jezus houdt van je en Hij wil een band met je hebben. Maar dan moet je wel reageren. Als Jezus Zacheüs ziet, zegt Hij: 'Zacheüs, haast u en kom naar beneden' (v.5b).

Zacheüs stelde zich nederig op en gehoorzaamde Jezus. Hij aarzelde niet. Hij 'haastte zich en kwam naar beneden en ontving Hem met blijdschap' (v.6). Jezus trok zich niets aan van de negatieve reacties van de menigte (v.7).

Het gevolg van deze ontmoeting was dat Zacheüs' leven compleet veranderde (v.8 ev.) Hij besloot: ‘Zie, de helft van mijn goederen, Heere, geef ik aan de armen, en als ik van iemand iets heb afgeperst, geef ik dat vierdubbel terug.’ (v.8). Zijn kijk op bezit veranderde volkomen. Wij moeten niet vragen: 'Hoeveel kan ik krijgen?', maar 'Hoeveel kan ik geven?' (v.8).

Het leven van zijn hele gezin veranderde dramatisch. Jezus zei tegen hem: 'Heden is dit huis zaligheid ten deel gevallen' (v.9). Zijn huis werd gered door de komst van Jezus. Redding betekent vrijheid. Het betekent een eeuwigdurende band met Jezus. Dit zet zelfs een midlifecrisis in een heel ander perspectief.

Ook jij kunt, net als Zacheüs, deel uitmaken van Gods transformatie van de maatschappij. De verandering in het leven van Zacheüs en zijn gezin had gunstige gevolgen voor de armen en deed recht aan de mensen die hij had afgeperst. Zijn cruciale beslissing om Jezus te volgen doorstaat de schommelstoeltest glansrijk.

Leef met je hele hart

Laatst zat ik tijdens de lunch naast een vrouw van 86. Ze zat in een rolstoel. Ik had al gauw in de gaten dat haar lichaam haar misschien in de steek liet, maar dat er niets mis was met haar geest. Ze bracht een aantal zeer gecompliceerde theologische kwesties te berde. Toen ik haar vroeg naar haar eigen gedachten over de antwoorden op deze vragen, antwoordde ze met een citaat uit dit gedeelte: 'De verborgen dingen zijn voor de HEERE, onze God, maar de geopenbaarde dingen zijn voor ons en onze kinderen, tot in eeuwigheid' (29:29).

Ze zei dat ze tot het inzicht was gekomen dat er vragen zijn waarop we het antwoord weten, maar ook vragen (zoals het soort vragen dat zij had opgeworpen) waarop we in dit leven waarschijnlijk geen antwoord zullen krijgen. Die horen bij de ‘verborgen dingen’ die ‘voor de HEERE, onze God’ zijn, en alleen Hem aangaan.

Maar er zijn dingen die ons wél aangaan. God heeft ons laten zien hoe we ‘verstandig’ kunnen handelen (v.9). We moeten ons niet van God afkeren (v.18) en niet denken: Ik zal vrede hebben, ook wanneer ik mijn verharde hart volg' (v.19).

Als je later vredig in je schommelstoel wilt zitten, moet je luisteren naar God en Hem met je hele hart gehoorzamen (30:2-10): 'Jullie zullen hem weer gehoorzamen, met je hele hart en je hele ziel (...) Dan zal de Heer medelijden met jullie krijgen. Hij zal zorgen dat het weer goed met jullie gaat (...) De Heer zal zorgen dat jullie hart zich voor hem opent (...) Maar dat zal hij alleen doen als jullie weer naar hem luisteren. En als jullie je houden aan al zijn regels, aan alle wetten (...) Maar alleen als jullie naar hem terugkeren, en hem weer dienen met hart en ziel' (vv.2–10, BGT).

Het is nooit te laat om te beginnen met leven met je hele hart.

Pippa's bijdrage

Lukas 19:1-10

Toen ik Lukas 19 las, moest ik denken aan die keer dat ik op Goede Vrijdag naar het toneelstuk The Passion of Christ op Trafalgar Square ging kijken. Er waren zoveel mensen dat ik bijna niets kon zien. Ik ben nogal klein van stuk en voelde me net als Zacheüs die Jezus wilde zien. Als er een boom had gestaan, was ik erin geklommen!

Ik ben op banken gaan staan, op vuilnisbakken en op een muur om maar een glimp te kunnen opvangen. Ik ben twee keer teruggefloten door de beveiliging. Het was zo frustrerend! Ik wilde Jezus zien (ook al was Hij het niet echt!). Zacheüs moet zich heel opgewonden en ook heel zenuwachtig hebben gevoeld toen Jezus hem uit de menigte pikte. Jezus ziet ons en haalt ons erbij, zelfs als we ons heel klein voelen.