Jouw dubbele zegen

7 januari - dag 7

Ik vind genade een prachtig woord. Ik ben zo dankbaar dat God een barmhartige God is, een God van genade. William Shakespeare geeft de essentie van genade prachtig weer in de woorden van Portia in De koopman van Venetië. Zij zegt over genade:

'Genade dwing je niet, ze schenkt zichzelf,

als milde regen valt ze uit de hemel

op aarde neer. Dubbel is haar zegen,

ze zegent de gever én de ontvanger.'

Vierde bedrijf, eerste toneel

Je bent gezegend als je genade ontvangt en je bent gezegend als je genade betoont aan andere mensen.

Roep om genade en barmhartigheid

Zijn er momenten in je leven dat je het heel moeilijk hebt en alles verkeerd lijkt te gaan? Ben je 'verzwakt' (v.3), ben je ‘verschrikt’ (v.3) en 'door schrik overmand' (v.4), ben je 'afgemat' (v.7, NBG), moet je 'zuchten' (v.7), vloeien je 'tranen' (v.7) en zijn je 'ogen verzwakt van verdriet' (v.8)?

Soms is dit het gevolg van onze eigen zonde. Andere keren heeft het een andere oorzaak: rouw, plotseling verlies, relatieproblemen, onenigheid in de familie, ziekte, problemen op het werk, werkloosheid of tegenwerking.

Ook David had het soms moeilijk, maar in deze moeilijke tijden riep hij tot God om genade: 'Wees mij genadig, HEERE' (v.3). Hij wist dat God een God van genade is. Hij bad God om hem te redden omwille van zijn 'goedertierenheid' (v.5) en 'liefde' (v.5, WV).

Soms lijkt het wel of er nooit een eind komt aan onze problemen. Ze lijken maar door te blijven gaan. Als we een periode van strijd doormaken, schreeuwen we net als David: 'HEERE, hoelang nog?' (v.4). We roepen om genade en het lijkt wel alsof God helemaal niet luistert. Maar dat doet Hij wel. Er komt een tijd dat je, net als David, kunt zeggen: 'want de HEERE heeft mijn luide geween gehoord. De HEERE heeft mijn smeken gehoord’ (vv.9-10).

Wees barmhartig voor anderen

De kern van Jezus' leer is dat je barmhartig (genadig) bent voor anderen. 'Heb uw vijanden lief; zegen hen die u vervloeken; doe goed aan hen die u haten; en bid voor hen die u beledigen en u vervolgen;
zodat u kinderen zult zijn van uw Vader, Die in de hemelen is' (5:44-45a). Liefde is meer dan alleen barmhartig zijn, maar barmhartigheid is wel een onmisbaar onderdeel van liefde.

Jezus geeft in dit gedeelte drie redenen waarom je barmhartig moet zijn voor mensen die je slecht hebben behandeld:

Als je barmhartig bent voor je vijanden, doe je net als onze Vader in de hemel – 'zodat u kinderen zult zijn van uw Vader, Die in de hemelen is' (v.45a). Gods genade is ook voor hen die vijandig tegenover Hem staan: 'want Hij laat Zijn zon opgaan over slechte en goede mensen, en laat het regenen over rechtvaardigen en onrechtvaardigen' (v.45b).
Ten tweede, als je barmhartig bent, laat je zien dat je anders bent dan de wereld: 'Want als u hen liefhebt die u liefhebben, wat voor loon hebt u dan? Doen ook de tollenaars niet hetzelfde?' (v.46). We hebben de neiging om alleen te houden van mensen die op ons lijken of die we aardig vinden. Maar het is jouw roeping om anders te zijn. Dietrich Bonhoeffer noemt dit 'buitengewoon' zijn, het waarmerk van de christen.
Ten derde is er een verband tussen vergeven en vergeving ontvangen. We kunnen Gods genade niet ontvangen als we zelf niet barmhartig zijn voor anderen. Wij verdienen vergeving niet door anderen te vergeven, maar Jezus zegt dat het essentieel is dat wij anderen vergeven om Gods vergeving te kunnen ontvangen. 'Maar als je andere mensen hun fouten niet vergeeft, dan zal je Vader ook jouw fouten niet vergeven' (6:15, BGT). Ontvang iedere dag genade en vergeving en schenk ook elke dag anderen genade en vergeving.

Jezus legt ook uit hoe je deze genade in de praktijk kunt brengen. Hij benadrukt hoe belangrijk gebed is. Hij draagt je op: ‘bid voor hen die u beledigen en u vervolgen’ (5:44). Door te bidden voor je vijanden leer je hen te zien zoals God hen ziet. In gebed sta je naast hen, neem je hun schuld en ellende op je en pleit je voor hen bij God. Gebed is de vuurproef van de liefde. In het licht van Gods nabijheid worden onze allerdiepste gevoelens zichtbaar.

Genade is ook het centrale thema van het Onze Vader: ‘En vergeef ons onze schulden, zoals ook wij onze schuldenaren vergeven.' (6:12). Dit gebed gaat natuurlijk over veel meer dan alleen genade, maar dit komt later aan de orde als we dit gebed tegenkomen in de andere evangeliën.

Jezus leert ons als volgt te bidden:

Trek je terug
'Als je gaat bidden, ga dan je huis in en doe de deur dicht' (v.6a, BGT).
Wees eerlijk
'Je Vader ziet wat er in het geheim gebeurt' (v.6b, BGT).
Hou het eenvoudig
'Als je bidt, moet je niet steeds maar door blijven praten' (v.7a, BGT).

Tenslotte vormt barmhartigheid ook de kern in ons geven. Vrijgevigheid is een vorm van barmhartigheid. 'Houd het geheim als je geld geeft aan arme mensen. Je linkerhand mag zelfs niet merken dat je rechterhand iets geeft. Je Vader ziet wat er in het geheim gebeurt. En hij zal je belonen' (vv.3-4, BGT).

Telkens als ik de Bergrede lees, besef ik hoezeer ik tekortschiet en ben ik me pijnlijk bewust van mijn eigen behoefte aan genade.

Ontvang Gods genade

Twee cruciale gedeelten in de lezing uit het Oude Testament voor vandaag laten zien hoe Gods genade mogelijk wordt gemaakt.

Ontvang Gods genade via Jezus
In eerste instantie lijkt dit een vreemd verslag van vier koningen die vijf koningen verslaan. Het lijkt nergens mee te maken te hebben. Maar dan wordt er een verband gelegd met Abrahams neef Lot die gevangen wordt genomen door de vier koningen (14:12) en vervolgens wordt gered door Abraham (v.16). Bij thuiskomt na zijn overwinning wordt Abraham wonderlijk gezegend door Melchisedek (vv.18-20).

Dit wordt toegelicht in Hebreeën 7, waar wordt uitgelegd dat dit alles vooruitwijst naar Jezus. Het priesterschap van Melchisedek is verheven boven alle andere priesters in het Oude Testament (het Levitische priesterschap). Abraham, de overgrootvader van Levi (die dus 'in zijn lendenen' was) gaf een tiende deel aan Melchisedek (Genesis 14:20). Met andere woorden, Levi erkende de superioriteit van Melchisedek.

Melchisedek is een voorafschaduwing van Jezus, de hooggeplaatste hogepriester. Met zijn volmaakte offer aan het kruis heeft Jezus het mogelijk gemaakt dat onze zonden volledig kwijtgescholden kunnen worden. Hiermee heeft Hij het oude priesterschap en de offerrituelen overbodig gemaakt.

Het brood en de wijn (v.18) zijn een vooruitwijzing naar het brood en de wijn van het avondmaal. Ze wijzen vooruit naar het volmaakte offer van Jezus, wiens lichaam gebroken en wiens bloed vergoten is, zodat jij en ik volledige vergeving en Gods genade kunnen ontvangen.
Ontvang Gods genade door vertrouwen
Het verslag gaat verder met Gods beloften aan Abraham. Ondanks het feit dat hij en Sara oud en kinderloos zijn, zullen hun nakomelingen talrijker zijn dan de sterren. 'En hij geloofde in de HEERE, en Die rekende hem dat tot gerechtigheid.' (15:6).

Je ontvangt niet alleen vergeving, maar in zijn genade herstelt God zijn relatie met jou, en vindt Hij je een goed (rechtvaardig) mens (v.6, BGT). In het Nieuwe Testament wordt vaak naar dit vers verwezen, omdat het laat zien dat genade, vergeving en rechtvaardigheid worden gegeven als we vertrouwen op God en in Hem geloven (zie bijvoorbeeld Romeinen 4:1-5; Galaten 3:6).

Het is bemoedigend dat Abraham in Hebreeën 11 genoemd wordt als een van de groten in geloof, ook al zien we in het Bijbelgedeelte van vandaag dat zijn geloof en vertrouwen niet altijd even rotsvast waren.

Als hun gebeden om een kind niet verhoord lijken te worden, smeden Abraham en Sara een plan om Gods doel met menselijke middelen te bereiken (Genesis 16:1-2). Ze spreken af dat Abraham zal slapen met Hagar, bij wie Ismaël wordt verwekt (vv.2-4). De ene zonde lokt de andere uit en Sara maakt Hagar het leven zuur (vv.5-6).

Dit is de eerste keer dat God 'El Roi' wordt genoemd, de God die ziet (16:13). Het is heel begrijpelijk dat je wel eens denkt dat God je vergeten is, zeker als je je onrechtvaardig behandeld voelt, zoals Hagar. Maar als je weet dat God een God is die ziet, kan dit je helpen om in vertrouwen te leven. God is een God die jou midden in de wildernis vindt en die je ziet.

De God die ziet, is een barmhartige God. In het Nieuwe Testament wordt gesuggereerd dat God de zonde van Sara en Abraham door de vingers ziet en alleen hun vertrouwen onthoudt (Hebreeën 11:11-12).