De schrijver van Spreuken zet 'de onbetrouwbare' of 'goddeloze' tegenover mensen die bidden: 'Goede mensen hebben een rijk leven (...) het gebed van goede mensen hoort hij graag. De Heer vindt het afschuwelijk als mensen slecht leven, maar hij houdt van mensen die goed willen leven' (vv.6a,8b,9,
BGT). Als je op die manier leeft, ben je andere mensen tot zegen.

Hierbij is het heel belangrijk wat je zegt. Je woorden kunnen levens veranderen. 'Vriendelijke woorden geven mensen kracht om te leven, maar boze woorden maken mensen kapot' (v.4, BGT). Zelfs als andere mensen boos tegen ons doen, moeten we in gedachten houden dat een vriendelijk antwoord woede doet bedaren (v.1a). Gebruik je woorden om andere mensen te genezen, te helpen en te bemoedigen: 'Kalme woorden zijn een levensboom' (v.4a).

Het was het hedendaagse Londen, Parijs of New York van die tijd. De Griekse stad Antiochië was een van de rijke, kosmopolitische hoofdsteden van het Oosten. Ze was beroemd vanwege haar architectuur en cultuur en berucht vanwege haar zedeloosheid en wijdverbreide corruptie.

De stad veranderde volkomen en werd een voorname christelijke stad die diende als thuishaven voor zendelingen naar de hele niet-Joodse wereld. 'De Heer steunde hen bij deze taak, zodat veel mensen overgingen tot het geloof in de Heer' (v.21).

God gebruikte Barnabas, wiens naam 'zoon van de vertroosting' betekent. Vertroosting is als zonneschijn in de vorm van woorden. Het kost niets en verwarmt het hart van mensen en geeft hun hoop en vertrouwen in hun geloof. We hebben allemaal behoefte aan mensen als Barnabas om ons heen. En je kunt zelf doen wat hij voor andere mensen deed.

Barnabas 'spoorde iedereen aan om standvastig te zijn en trouw te blijven aan de Heer. Hij was een voortreffelijk en diepgelovig man, die vervuld was van de heilige Geest. Een groot aantal mensen werd voor de Heer gewonnen' (vv.23b-24).

Dit was geen flitsbezoek: 'Een heel jaar lang kwamen ze met de gemeente daar bijeen en gaven ze onderricht aan tal van mensen. Het was in Antiochië dat de leerlingen voor het eerst christenen werden genoemd' (v.26).

Er kwamen nieuwe geldstromen. Ieder 'droeg naar vermogen bij' om de broeders en zusters te helpen (v.29). Het is een belangrijk uitgangspunt van de christelijke gemeenschap dat mensen die dat kunnen, betalen voor hen die dat niet kunnen.

Het was een periode van grote zegen en de gemeente groeide explosief. Maar daarmee nam ook de weerstand toe.

Herodes Agrippa (ca. 10 v. Chr. - 44 na Chr.), de koning van Judea, was een wrede man. Hij begon de christenen te vervolgen. Hij was een gewetenloze politicus die bij het volk in de gunst wilde komen (12:1-3). Hij liet Jakobus ter dood brengen. Petrus zat in de gevangenis en Herodes was van plan hem in het openbaar te berechten (v.4).

Petrus werd bewaakt door vier groepen van vier soldaten (v.4). Dat was twee keer zoveel bewaking als normaal en daarnaast was hij aan beide handen geketend. Petrus zelf lag te slapen (v.6). Een zuiver geweten is het zachtste kussen!

De gemeente bevond zich in een schijnbaar onmogelijke situatie. Haar voortbestaan stond op het spel. Wat moesten de christenen doen? Wat moet je doen in schijnbaar onmogelijke situaties? We lezen het antwoord in vers 5b: 'De gemeente [bleef] vol vuur voor hem [Petrus] bidden tot God'.

• Bidden tot God
  
  Als je bidt, praat je niet tegen jezelf en bid je geen hoogdravende gebeden om indruk te maken op de mensen die je kunnen horen. Bidden tot God betekent dat je een gesprek voert met God. Het betekent naar God toe gaan en vragen en ontvangen.
  

• Samen bidden
  
  'De gemeente' (v.5) kwam samen om te bidden. 'Een groot gezelschap was bijeengekomen om te bidden' (v.12b). In het Nieuwe Testament gaat het vaak over persoonlijk gebed, maar nog vaker over gezamenlijk bidden.
  

• Vol vuur bidden
  
  Ze hadden twee redenen om helemaal niet te bidden. Ten eerste was Jakobus ter dood gebracht (v.2). God had hun gebeden voor Jakobus niet verhoord en we weten niet waarom. Maar dat weerhield hen er niet van om toch te bidden.
  
  Ten tweede leek de situatie van Petrus uitzichtloos. Ze konden kiezen: niet bidden of vol vuur bidden. Het Griekse woord ektenōs (hier vertaald als 'vol vuur') werd gebruikt voor een paard in volle galop. Het beschrijft de spierspanning bij inspannende en langdurige prestaties zoals die van een atleet.
  
  Er staat niet dat ze een keer baden, maar dat ze langdurig bleven bidden. Ze hielden vol.
  

• Voor anderen bidden
  
  Ze baden voor Petrus (v.5). Er zijn veel verschillende manieren om te bidden: aanbidden, prijzen, danken, vragen. Hier lezen we over een gebed om voor iemand te pleiten, om voorbede te doen. Ze baden voor hem omdat ze van hem hielden. Voorbede doe je uit liefde.
  
  Mensen die voorbede doen bepalen de loop van de geschiedenis. Jij kunt je eigen generatie vormgeven door te bidden. Je kunt invloed uitoefenen op de loop van de geschiedenis.

Dit was een uitzonderlijke gebedsbijeenkomst met aantoonbaar effect (vv.6-15). In antwoord op hun gebed ging God op een bovennatuurlijke manier te werk. Petrus werd de nacht voordat hij zou worden voorgeleid bevrijd. Gods antwoord bestond uit visioenen, engelen en ketens die van zijn handen vielen (vv.6-9). Alle belemmeringen werden uit de weg geruimd. De bewakers hielden de gevangene niet tegen en de ijzeren poort naar de stad ging voor hen open (v.10).

Petrus ging naar de gebedsbijeenkomst, maar zijn vrijlating was zo bijzonder dat het meisje dat de deur opendeed, vergat om hem binnen te laten. De anderen geloofden niet dat hij het was (vv.12–15). Ze zeiden tegen het meisje dat ze niet goed wijs was (v.15a). In werkelijkheid had God het schijnbaar onmogelijke gedaan in antwoord op hun vurige gebed.

'Het woord van God verspreidde zich en vond steeds meer gehoor' (v.24). In de woorden van John Stott: 'Dit hoofdstuk begint met de moord op Jakobus, de gevangenneming van Petrus en Herodes die aan de winnende hand is. Maar aan het eind van het hoofdstuk is Herodes dood, Petrus vrij en overwint het woord van God.'

Salomo stelde zijn lange koningschap veilig door al zijn vijanden uit te schakelen toen hij de troon besteeg (hoofdstuk 2). Hoe groot is het verschil tussen deze zoon van David en Jezus, 'de Zoon van David', die iedereen het leven gaf en die ons heeft geleerd om onze vijanden lief te hebben! Hij is Degene die eeuwig regeert.

Maar Salomo deed wel iets goed. God zei tegen hem: 'Vraag wat je wilt (...) ik zal het je geven' (3:5). Zijn reactie gaf blijk van bescheidenheid en van het inzicht dat hij God nodig had. Salomo vroeg: 'Schenk uw dienaar een opmerkzame geest, zodat ik uw volk kan besturen en onderscheid kan maken tussen goed en kwaad' (v.9a).

God was heel blij met Salomo's reactie. Hij zei tegen hem: 'Ik vind het bijzonder dat je dit vraagt. Dat je niet vraagt om een lang leven, of om veel bezit, of om de dood van je vijanden. Nee, je hebt gevraagd om wijsheid, zodat je goed kunt luisteren en het volk kunt leiden. Daarom zal ik je geven wat je gevraagd hebt. Ik zal ervoor zorgen dat je wijsheid en inzicht krijgt. Zo wijs als jij zult zijn, is nog nooit iemand geweest. En zo wijs zal ook nooit meer iemand zijn. Maar ik geef je ook wat je niet gevraagd hebt. Ik geef je ook veel bezit, en ik zorg ervoor dat iedereen respect voor je krijgt (...) En ik zal ervoor zorgen dat je lang leeft' (vv.10-14, BGT).

Jezus heeft gezegd: 'Zoek (…) eerst het koninkrijk van God en zijn gerechtigheid, dan zullen al die andere dingen je erbij gegeven worden' (Matteüs 6:33). Door te vragen om wijsheid zocht Salomo feitelijk eerst het koninkrijk van God. God zei dat hij daarom al die andere dingen ook zou krijgen.

Het geschenk van wijsheid is niet voorbehouden aan Salomo. Jakobus schrijft: 'Komt een van u wijsheid tekort? Vraag God erom en hij, die aan iedereen geeft, zonder voorbehoud en zonder verwijt, zal u wijsheid geven' (Jakobus 1:5).