Maak niet dezelfde fout als de bouwers van de Titanic

14 april - dag 104

De producer van de film Titanic, James Cameron, zei dat de Titanic een metafoor is voor het leven. 'We zitten allemaal op de Titanic.'

Toen de Titanic in 1912 uitvoer, dacht men dat het schip nooit kon zinken omdat het was gebouwd volgens een nieuwe technologie. De romp van het schip was onderverdeeld in zestien waterdichte compartimenten. Zelfs als vier van die compartimenten beschadigd zouden raken of zouden vollopen, dan nog zou het schip blijven drijven.

Helaas zonk de Titanic op 15 april 1912 om 02.20 uur. 1.513 mensen vonden de dood. Toentertijd dacht men dat vijf van de waterdichte compartimenten gebarsten waren bij een botsing met een ijsberg.

Maar op 1 september 1985 werd het wrak van de Titanic gevonden. Het lag verticaal op de bodem van de oceaan en er was geen spoor van een lange scheur in de romp van het schip, zoals men had gedacht. Wat ze ontdekten was dat de schade aan één compartiment gevolgen had voor alle andere.

Veel mensen maken dezelfde fout als de bouwers van de Titanic. Ze denken dat ze hun leven kunnen verdelen in verschillende 'compartimenten', en dat wat ze in het ene compartiment doen geen invloed heeft op de rest. Maar Rick Warren, van wie ik het bovenstaande verhaal heb overgenomen, zegt: 'Een oprecht leven is niet opgedeeld in compartimenten.'

David bad: 'Geef dat ik niet innerlijk verdeeld zal zijn' (Psalm 86:11b, HB). Hij regeerde het volk met 'een oprecht hart' (Psalm 78:72). Jezus werd een oprecht mens genoemd (Mattheüs 22:16; Markus 12:14). Hoe kunnen jij en ik onze integriteit bewaren en voorkomen dat we dezelfde fout maken als de bouwers van de Titanic?

Oprechtheid in relaties

Het is niet altijd gemakkelijk om oprecht te zijn in relaties. Overal liggen verleidingen op de loer en hun aantrekkingskracht is groot: 'Vrouwe Dwaasheid is rumoerig' (v.13, NB), 'ze roept' (v.15a, NBV), 'kom toch deze kant op' (v.16a, NBV). Ze zegt: 'Gestolen water is zoet, en in het geheim genuttigd brood is aangenaam!' (v.17).

Maar dit is allemaal bedrog. Waarom zou 'gestolen' water lekker zijn en 'in het geheim' gegeten brood heerlijk? De waarheid is dat ontrouw de geest verdort: 'Maar men weet niet dat daar gestorvenen liggen, haar genodigden liggen in de diepten van het graf.' (v.18).

Paulus schrijft dat als je je laat leiden door je zondige natuur dit de dood tot gevolg heeft, maar 'wat de Geest wil brengt leven en vrede' (Romeinen 8:6, NBV).

Integer met geld omgaan

Jezus had het vaker over geld dan over enig ander onderwerp, zelfs meer dan over gebed en de hemel. Twaalf van de achtendertig gelijkenissen gaan over geld of bezit. Billy Graham heeft gezegd: 'Als iemand de juiste houding ten opzichte van geld heeft, komt het ook goed met alle andere aspecten van zijn leven.'

In het gedeelte voor vandaag leert Jezus ons hoe we op de juiste manier naar geld kijken. Hij begint met een nogal vreemd verhaal over een oneerlijke rentmeester die geprezen wordt om zijn slimheid.

Geld is een middel
De mensen van deze wereld zijn vaak slimmer, bedachtzamer, voorzichtiger en wijzer dan de mensen van God als het gaat om het inzicht dat geld een middel is. De oneerlijke rentmeester wordt geprezen omdat hij zo slim is dat hij dit beseft. De werkelijkheid is dat geld een middel kan zijn waar je eeuwig van kunt profiteren. 'Ook ik zeg jullie: maak vrienden met behulp van de valse mammon [geld], opdat jullie in de eeuwige tenten worden opgenomen wanneer de mammon er niet meer is' (v.9, NBV).

Jezus vertelde over het grote wonder dat we voor eeuwig bij Hem mogen zijn in de gelijkenissen van het feestmaal (14:15-24) en de verloren zoon (15:11-32). Hier worden we erop gewezen dat de manier waarop we ons geld gebruiken op aarde eeuwige gevolgen kan hebben. Een van de dingen die Jezus het belangrijkst vond, was de verspreiding van het goede nieuws van het koninkrijk van God (16:16). Je geld kan worden gebruikt om ervoor te zorgen dat mensen God leren kennen en zich aan Hem onderwerpen, met eeuwige gevolgen.
Geld is een test
Jezus prijst de oneerlijke rentmeester niet om zijn oneerlijkheid. Hij doet precies het tegenovergestelde. Hij zegt: 'Wie trouw is in het minste, is ook in het grote trouw. En wie onrechtvaardig is in het minste, is ook in het grote onrechtvaardig. Als u dan wat betreft de onrechtvaardige mammon niet trouw bent geweest, wie zal u het ware toevertrouwen?' (vv.10-11).

Wees een eerlijk en betrouwbaar rentmeester over alles wat God je heeft gegeven, ook over je geld. Hoe betrouwbaarder je bent met geld, hoe meer God je zal geven van 'het ware bezit’ (v.11, GNB).
Geld is een bedreiging
Jezus zegt: 'Geen huisslaaf kan twee heren dienen, want hij zal of de ene haten en de ander liefhebben, of hij zal zich aan de ene hechten en de ander minachten. U kunt niet God dienen en de mammon.' (v.13). In de woorden van Dietrich Bonhoeffer: 'In onze harten is slechts plaats voor één allesomvattende affectie, en we kunnen slechts aan één Heer zijn toegewijd.'

Geld moet worden gebruikt, maar niet worden aanbeden. Het is niet de bedoeling dat je houdt van geld en mensen gebruikt. Houd liever van mensen en gebruik geld.

Het gevaar is dat je God gaat haten als je geld liefhebt (v.13). De Farizeeën hielden van geld, ze waren 'geldzuchtig' en haalden hun neus op voor Jezus (v.14). Jouw houding ten opzichte van geld moet juist radicaal anders zijn: veracht het (v.13). Met andere woorden, kijk er met minachting naar en geef het gul weg. Richt je liefde niet op geld, maar op God die je hart kent (v.15).

Een oprechte levensstijl

Een groot deel van de wetten in dit gedeelte was van tijdelijke aard. De spijswetten en dergelijke waren symbolisch. Ze leerden het volk van God om reinheid na te streven.

Andere wetten, hoe schokkend ze ons ook lijken, zijn verbazingwekkend vooruitstrevend voor die tijd. Zo worden er grenzen gesteld aan de manier waarop een vrouwelijke krijgsgevangene mag worden behandeld (21:10-14). Ze mag niet onteerd of vernederd worden (v.14).

Seksuele relaties moeten eerbaar zijn. God maakt zich zorgen over seks voor het huwelijk, losbandige seks (22:21), overspel (v.22), verkrachting (vv.25-27) en incest (23:1). Zoals we hebben gelezen in het gedeelte van het Nieuwe Testament voor vandaag legde ook Jezus de nadruk op de naleving van de huwelijkse geloften (Lukas 16:18).

God vindt ook de bescherming van kwetsbare mensen belangrijk. Verkrachting is altijd een gruwelijke misdaad, maar in oude beschavingen betekende het ook dat de vrouw minder kans had om te trouwen. Dit is de achtergrond van de verplichting dat een verkrachter vergoeding moet betalen en moet trouwen met de vrouw in kwestie (Deuteronomium 22:29). In het vergelijkbare gedeelte in Exodus 22:17 wordt echter duidelijk gemaakt dat dit niet betekent dat de vrouw ook daadwerkelijk met de man moet trouwen. Deze wet is bedoeld ter bescherming van slachtoffers van verkrachting en niet om ze te dwingen tot een huwelijk.

Er moet rekening worden gehouden met naasten (Deuteronomium 22:1-3). Het is niet genoeg om je naasten geen kwaad te doen. Je moet goed voor hen zijn. Het is verkeerd om niet om te zien naar mensen in nood. 'Je mag nooit denken: Dat is niet mijn probleem' (v.3, BGT).

Hier zien we het begin van wat in ons rechtssysteem wordt beschreven als 'zorgplicht' voor onze naasten. Zorg ervoor dat je eigendommen (je huis, auto, fiets en dergelijken) veilig zijn en ze voor je naasten geen schade kunnen aanrichten (v.8).

Ik vind alle gedeelten voor vandaag een grote uitdaging. Ik weet van mezelf dat ik hierin vaak tekortschiet. Het lukt me vaak niet. Is er nog hoop?

Midden tussen al deze wetten staat een aanwijzing: 'Een gehangene is (…) door God vervloekt' (21:23c). Paulus citeert dit vers in zijn brief aan de Galaten en legt uit waarom dit zo belangrijk is voor ons. Iedereen die zich niet aan alle wetten van God houdt, is vervloekt. Dit is de vloek van de wet (Galaten 3:10). Maar het geweldige nieuws is dat Jezus deze vloek namens ons op Zich heeft genomen aan het kruis.

'Hij is aan het kruis gestorven, en zo heeft hij onze straf gedragen. Want in de heilige boeken staat: 'De man die aan het kruis gehangen wordt, draagt Gods straf'' (Galaten 3:13, BGT). Daardoor kunnen we nu allemaal door geloof de belofte van de Heilige Geest ontvangen (v.14).

Het feit dat ik er niet in slaag om een volledig integer en oprecht leven te leiden, betekent dat ik er niet in slaag om me aan de wet te houden. Daarom zou ik door God vervloekt worden. Maar Jezus werd voor mij vervloekt aan het kruis. Aan het kruis nam Hij Gods vloek op Zich voor jou en mij, opdat wij gered en bevrijd kunnen worden en de belofte van de Geest kunnen ontvangen. Daardoor kunnen we beginnen aan een volkomen oprecht leven.