De beste manier om leiding te geven

17 september - dag 260

'Wie is de dienaar van de Heer?' Deze vraag stelde de Ethiopische minister van financiën aan Filippus: 'Ik vraag u, over wie zegt de profeet dit? Over zichzelf of over iemand anders?' (Handelingen 8:34).

De titel 'Knecht van de HEERE’ (in NVB ‘dienaar van de Heer') is een heel eerbiedwaardige titel die is voorbehouden aan leiders als Abraham, Mozes en David. De vier 'liederen van de dienaar' (Jesaja 42:1-4; 49:1-7; 50:4-9; 52:13-53:12) schetsen een steeds duidelijker beeld van deze dienstbaarheid.

De rol van deze 'dienaar' kunnen we illustreren aan de hand van het kruis van de heilige Andreas. (Andreas, de broer van Petrus, is volgens de overlevering gestorven aan een diagonaal kruis dat de Romeinen soms gebruikten om een doodvonnis te voltrekken. Daarom wordt dit type kruis het andreaskruis genoemd en is het de basis van de vlag van Schotland dat Andreas als beschermheilige heeft.)

Oorspronkelijk was het Gods bedoeling dat alle mensen zijn dienaren zouden zijn. Na de zondeval koos God het hele volk Israël om Hem te dienen. Maar zelfs zijn uitverkoren volk bleef Hem niet trouw. De groep werd nog kleiner en wat overbleef was een rest van mensen die ontzag hadden voor de Heer. Uiteindelijk was er slechts één die volkomen trouw was (het snijpunt van het kruis). Dit was Jezus.

Jezus laat zien hoe Israël (en eigenlijk alle mensen) hadden moeten zijn. Hij was een Israëliet die naar Israël werd gezonden, die Zich helemaal met dit volk identificeerde, maar er toch niet in opging. Geen enkele aardse koning of profeet voldoet aan de beschrijving in de gedeelten over de dienaar in Jesaja. De enige op wie deze beschrijving volkomen van toepassing is, is Jezus.

Jezus slaagt waar het volk Israël tekortschoot. Verder is het Gods plan dat de kerk, dankzij de overwinning van Christus en de kracht van de Heilige Geest, kan en zal slagen. Daarom lopen de twee lijnen van het andreaskruis ook weer uit elkaar om te laten zien dat de leden van de gemeente van Jezus Christus dienaren van God worden. Zij hebben de opdracht om alle mensen weer terug te brengen bij hun oorspronkelijke bestemming.

Zet al je leiderschapskwaliteiten in om anderen te dienen

De schrijver van het boek Spreuken waarschuwt ons dat we geen valse goden moeten dienen, zoals eten (23:1-3) of rijkdom: 'Mat u niet af om rijk te worden, gebruik daarvoor uw inzicht niet. Laat u uw ogen erover vliegen, dan is het er niet meer, want het vliegt direct weg, als een arend die naar de hemel vliegt' (vv.4-5). De arend op elke dollar in de Verenigde Staten herinnert ons aan deze waarheid.

Hij spoort ons aan om te doen waar we goed in zijn: 'Hebt u iemand gezien die vaardig is in zijn werk? Hij zal ten dienste van koningen gesteld worden, maar ten dienste van onaanzienlijke lieden zal hij niet gesteld worden' (22:29). In de loop van de jaren heb ik mensen gevolgd die stilletjes en bescheiden, maar zeer bekwaam hun werk deden. God heeft hun invloedrijke posities gegeven.

Dank God voor Jezus' ultieme voorbeeld van dienend leiderschap

Jezus heeft gezegd dat zijn volgelingen op een andere manier leiding moeten geven dan anderen. We moeten niet de baas willen spelen. De macht mag ons niet naar het hoofd stijgen (zie Marcus 10:42-45). Het is de bedoeling dat we het voorbeeld van Jezus en zijn dienend leiderschap volgen. Jezus heeft gezegd dat Hij 'niet [is] gekomen om gediend te worden, maar om te dienen en zijn leven te geven als losgeld voor velen' (Marcus 10:45, NBV).

In dit gedeelte in Galaten 3 legt Paulus uit hoe Jezus dit in praktijk bracht. Het kruis is het ultieme beeld van zijn dienstbaarheid.

We zijn allemaal tekortgeschoten en hebben ons niet gehouden aan de wet van God. In de wet van Mozes staat: 'Vervloekt is ieder die niet blijft bij alles wat geschreven staat in het boek van de wet, om dat te doen' (Galaten 3:10b; zie Deuteronomium 27:26). Een mens kan alleen als rechtvaardig worden aangenomen door de wet als hij zich aan de hele wet zou houden (Galaten 3:12). Dit is niemand ooit gelukt. Daarom zijn wij allemaal vervloekt.

Aan het kruis heeft Jezus deze vloek op Zich genomen. Hij 'heeft ons vrijgekocht van de vloek van de wet door voor ons een vloek te worden' (v.13a). Paulus wijst erop dat er in Deuteronomium staat: 'Vervloekt is ieder die aan een hout hangt' (v.13b; zie Deuteronomium 21:23). Kruisiging was het toppunt van schande en vernedering. 'Hij is aan het kruis gestorven, en zo heeft hij onze straf gedragen. Want in de heilige boeken staat: 'De man die aan het kruis gehangen wordt, draagt Gods straf' ' (v.13, BGT). Hij bracht zichzelf met opzet in gevaar voor jou en voor mij.

Jij wordt als rechtvaardig aangenomen door wat Jezus, de dienaar van de Heer, voor jou heeft gedaan aan het kruis. Hij is voor jou vervloekt en heeft ons vrijgekocht 'opdat de zegen van Abraham in Christus Jezus tot de heidenen zou komen, en opdat wij de belofte van de Geest zouden ontvangen door het geloof' (v.14).

Oorspronkelijk was Gods belofte gegeven aan Abraham en zijn nageslacht (v.16a). Paulus legt uit dat Jezus de belofte van God is: 'Welnu, zo zijn de beloften aan Abraham en aan zijn nageslacht gedaan. Hij zegt niet: En aan de nageslachten, alsof er sprake zou zijn van velen; maar van één: En aan uw Nageslacht; dat is Christus' (v.16b).

'Waartoe dient dan de wet?' (v.19a). Het doel van de wet was tweeledig. Ten eerste wees de wet ons op onze zonde (v.19b). De wet legde het probleem bloot. De wet definieerde de zonde. De wet was bedoeld als rem op de zonde.

Ten tweede wijst de wet naar Jezus. De wet is bedoeld om ons naar Christus te leiden (vv.21-25). 'De wet was onze leermeester tot Christus kwam' (v.24a, HB). De wet leidt ons naar Christus door wie wij gerechtvaardigd zijn door het geloof (v.24b).

Jezus Christus is de ultieme dienaar van de Heer. Hij heeft ons vrijgekocht van de vloek van de wet door voor ons een vloek te worden. Door zijn dood zijn velen als rechtvaardig aangenomen. Je bent bevrijd van de wet en kunt nu een dienaar van de Heer worden.

Volg het voorbeeld van Jezus: dien om leiding te geven

Het motto van Sandhurst, de Britse koninklijke militaire academie, staat op alle petjes en buttons: 'Serve to lead' (Dien om leiding te geven). Dit is het voorbeeld dat Jezus ons geeft. Oswald Sanders, een schrijver van boeken over het leven als een christen, heeft geschreven: 'Goed leiderschap is geen kwestie van mensen ten dienste van jezelf stellen, maar jezelf belangeloos ten dienste van de mensen stellen.'

We hebben gezien dat God in eerste instantie het volk Israël koos als zijn dienaar. Hij beloofde het kracht en hulp (41:8-10).

Maar het volk van Israël hield zich niet aan de afspraak. Je kunt een perfect gezichtsvermogen hebben en toch geestelijk blind zijn: 'Niemand is zo doof en blind als jij, mijn dienaar Israël.
   Nee, niemand is zo doof als de dienaar die ik gestuurd heb.
Niemand is zo blind als het volk dat ik gestraft heb.
Niemand is zo blind als jij, mijn dienaar Israël' (42:19, BGT).

Jesaja zag een andere dienaar van de Heer:

'Dit is mijn dienaar,
   hem zal ik steunen.
Hij is de dienaar die ik uitgekozen heb.
Mijn liefde voor hem is groot,
   aan hem heb ik mijn geest gegeven.
Hij zal alle volken leren om goed en eerlijk te zijn.
Mijn dienaar schreeuwt niet,
   hij gaat niet roepend de straat op.
Zwakke mensen zal hij niet nog zwakker maken.
Mensen zonder kracht zal hij niet kapotmaken.
Hij zal zorgen dat iedereen eerlijk behandeld wordt.
Hij zal niet aarzelen.
Hij gaat door met zijn werk totdat er overal op aarde eerlijke rechters zijn' (vv.1-4a, BGT).

Mattheüs zegt dat Jezus deze woorden van Jesaja tot vervulling heeft gebracht. Hij citeert Jesaja 42:1-4 (Mattheüs 12:17-21).

In Jezus is deze profetie volledig tot vervulling gekomen, net als alle andere gedeelten over de dienaar in Jesaja volledig in Hem vervuld zijn (Jesaja 49:1-7; 50:4-9; 52:13- 53:12). Jezus was 'een licht voor de heidenvolken om blinde ogen te openen, om gevangenen uit de kerker te leiden, uit de gevangenis wie in duisternis zitten' (42:6-7).

Dankzij wat Jezus voor jou heeft gedaan, gelden deze geweldige beloftes nu ook voor jou:

'Wees niet bevreesd, want Ik ben met u,
wees niet verschrikt, want Ik ben uw God.
Ik sterk u, ook help Ik u,
ook ondersteun Ik u met Mijn rechterhand, die gerechtigheid werkt' (41:10).

Hij zal je leiden over onbekende wegen, duisternis veranderen in licht en ruig land vlak maken (42:16).